Nederlanders brengen Javornik tot leven
JAVORNIK – Leegloop en afbraak domineerden lange tijd het Tsjechische dorpje Javornik, gelegen aan de voet van het Reuzengebergte. De komst van Nederlandse huiseigenaren keert nu enigszins het tij. Miroslav Spicka (86) en zijn vrouw Jarmila (81) zijn er blij mee.
Dit deel van Tsjechië, gelegen in het noordoostelijk deel van Bohemen, is al vele jaren een geliefd vakantiegebied bij Nederlanders. Zo hebben relatief veel landgenoten er een huis. In de meest afgelegen dorpjes kun je zomaar een bord met ”Te koop” erop in het Nederlands tegenkomen. Het heuvelachtige landschap met groene weiden, beekjes en loofbossen is een trekker, en dat geldt zeker ook voor het Reuzengebergte. In de winter draait daar het personeel op de skipistes overuren en zitten de hotels overvol. De recente geschiedenis van dit gebied is echter grimmig. Want ook hier woonden Sudeten-Duitsers, en daarom werd de streek in 1938 door de geallieerden verkwanseld aan Hitler, in de hoop hem koest te kunnen houden. Tevergeefs, want een jaar later werd heel Tsjechoslowakije ingenomen. Na de oorlog namen de communisten wraak: Duitsers werden massaal uit het gebied verdreven. Tsjechen namen hun plek in.
Miroslav Spicka (86) en zijn vrouw Jarmila (81) wonen sinds 1945 in Javornik, een dorpje dat onder de gemeente Rudnik valt. Javornik is een mix van oud en nieuw: te midden van aftandse huizen verrijzen er fraaie landhuizen en vakantiewoningen, met opvallend veel Nederlanders als eigenaar. Het echtpaar Spicka is er blij mee. Ze kennen Javornik nog als vitaal dorp, met enkele winkels, twee slagers, een kerk en een school. Wanneer het verval van Javornik begon? Daarvoor hebben ze maar één jaartal paraat: 1989, toen de Fluwelen Revolutie (mede) onder leiding van de bekende dissident Vaclav Havel een einde maakte aan het communistisch regime. Alles was vóór die tijd beter, vinden de Spicka’s.
Tomas Kubieck en zijn vrouw Anna Kubieckova denken daar heel anders over. Zij wonen in Babi, nóg meer dan Javornik een zieltogend gehucht van honderd inwoners, onder de rook van Trutnov. Bijna dagelijks denkt Anna terug aan „de afschuwelijke tijd” onder het communisme. Zij en haar man waren actief in de dissidentenbeweging en dat gaf behoorlijk wat spanningen in het gezin. „Nooit wist je zeker of je iemand kon vertrouwen”, zegt Anna. Als medewerkster bij de post hielp ze mee bij de ondermijning van het regime. Vaclav Havel woonde jarenlang in de buurt en mocht van de autoriteiten geen post ontvangen. Anna onderschepte brieven aan hem en zorgde ervoor dat Havel ze wél in handen kreeg.
De hoop dat Babi ooit weer een levendige gemeenschap wordt, hebben de Kubiecks opgegeven. Ze genieten van de culturele activiteiten in Trutnov en verder hebben ze hun eigen culturele kringetjes. Dat ligt anders bij de Spicka’s in Javornik. De nieuwbouw en de komst van de Nederlanders heeft hun hoop gegeven. „Nu nog een beter wegdek, een winkel en een school, dan kunnen wij weer gezellig naar passerende moeders en kinderen kijken.”
Dit is het vierde deel in een zomerserie over bekende vakantiebestemmingen van RD-lezers.
O&S Vakanties uit Sliedrecht biedt in het Tsjechische dorpje Javornik vijftien zeer ruime vakantiewoningen te huur aan. Ze liggen op ruime afstand van elkaar in een rustige omgeving, waar loofbos, grasland en beekjes elkaar afwisselen.
In de zomer worden er op zondag Nederlandstalige kerkdiensten gehouden, en op een centrale plek in het dorp zijn er tal van activiteiten voor de jeugd.