Kampen, 7.45 uur. Startpunt van de fietstocht langs de IJssel. Altijd mooi, de skyline van de IJsselstad, met de karakteristieke Bovenkerk. Blauwe hemel, her en der een stapelwolk. Een klapwiekende zwaan. Schapen lopen op het fietspad. Een pas-op-voor-veebord had er al voor gewaarschuwd.

„Waar kun je het zo mooi krijgen? Het is hier heerlijk”, zegt Renate Mijnheer. Ze laat bij Wilsum haar hondje uit. Dit is een wereld van water, gras, hooi, riet en ooievaarsnesten.

De kerk van Wilsum, daterend uit 1050, is een van de oudste van Nederland. In tijden van oorlog en gevaar was de toren een toevluchtsoord. Gevange­nen zaten ”onder de toren”, in een benauwde ruimte zonder ramen of deuren. Ze werden neergelaten via het zogeheten angstgat.

Dick Faber verslindt kilometers. Vanmorgen om 3.45 uur begon hij in ’t Harde een wandeltocht van 60 kilometer. „Je ziet het dan in de verte licht worden”, zegt de sportieveling uit ’t Harde op een asfaltweggetje langs de IJssel. Hij oefent voor de Nijmeegse Vierdaagse. „Dit jaar wordt het de tiende keer. Ik ga voor de gouden plak.”

Langs de Katerveerdijk glinstert de zon op het water. Bij Zwolle joggen vier dames. Eentje heeft het over gebakjes. Zouden die er weer af moeten worden gerend?

Ook de vriendinnen Dicky Timmerman (77) en Joke Dullemans (72) hebben de wandelschoenen aangetrokken. Ze willen een week lopen, voor een belangrijk deel langs de IJssel. „We genieten van de vogels, de bloemen en de planten.” Samen hebben ze best schik. Op hun logeeradres hadden ze wat eigen wijn naar binnen ‘gesmokkeld’. De volgende morgen moffelden ze een leeg flesje weg. Viel dat flesje op de grond, stonden zij er gekleurd op.

In de boerenschuur van Andries en Hanneke Slingerland, bij Wijhe, verpakt Anne Janssen zakken met aardappelen. Anne heeft een beperking en gaat met nog enkele gehandicapten geregeld aan de slag op de zorgboerderij. Anne heeft een speciale fiets, waar hij heel wat kilometers mee aflegt. Hij reed zelfs een aangepaste Tour de France.

Boerin Hanneke vindt het fijn om met gehandicapten te werken. „De mensen genieten. Ze zijn bijvoorbeeld lekker bezig met de koeien. Er is geen prestatiedrang. Ze eten gezellig mee aan tafel.”

Sinds enkele maanden verkoopt de familie onder meer zakken aardappelen en uien via een zogeheten boerderij­automaat. Na inworp van geld kan de klant een luikje opentrekken, waarin bijvoorbeeld een zak aardappelen ligt. Vergelijkbaar met een kroketten­automaat op een treinstation. „Maar dan gezonder”, zegt Anne.

Het broodje tonijn en de milkshake in Olst zijn rond het middaguur meer dan welkom. Verder fietsen maar weer. Door een landschap van eeuwenoude boerderijen, weilanden, maisvelden, met bomen omzoomde weggetjes. Langs de weg worden verse eieren en groente aangeboden. Op is op. Ginds rijdt een trein door het groen.

Op de IJssel bij Deventer varen rondvaartboten af en aan. Een moeder duwt haar kinderwagen de veerpont op. Aan de overzijde maakt een man muziek. Moeder troost haar gevallen kind. „Waar moet de kus?”

Opvallend is de ontmoeting met de 70-jarige Hein Heuven uit Deventer. Gewapend met zijn fototoestel fietst hij langs de IJssel. Met een speciaal doel. Heuven, voorheen onderwijzer, onderzoekt wat erover is gebleven van het IJssellandschap dat de vermaarde veldbioloog Jac. P. Thijsse in 1915 beschreef. „Ik wil weten of bijvoorbeeld de planten die hij destijds beschreef er nu nog zijn”, zegt Heuven. „Op de computer vergelijk ik mijn foto’s met het materiaal van Thijsse.”

Buiten kijf staat dat de IJssel „een van de mooiste rivieren” van ons land is, legt Heuven uit. „Ik geniet hier van de rust en stilte. De natuurlijke loop van de rivier is in stand gebleven. Bijzonder zijn ook de landgoederen langs de IJssel, zoals slot Nijenbeek bij Voorst.”

Dat de IJssel zich ook van zijn grimmige kant kan laten zien, weet Chris Wassink (74). Vanuit zijn huis kan hij in de verte de schepen op de rivier voorbij zien varen. In 1995 steeg het water tot zijn woning. Een bijzonder gezicht, gebaart Wassink, maar hij verhaalt ook van een amfibievaartuig dat mensen kon evacueren.

Alom boerenland, hier aan de oevers van de IJssel rond Zutphen. Grasvlakten, een kerktoren in de verte, de geur van mest.

Lesje koeienkunde op een bord in een weiland. Nederlandse melkveehouderijen houden voor 75 procent zwartbonte en voor 25 procent roodbonte koeien. Ons land telt 28.000 melkveehouderijbedrijven. Een bedrijf heeft gemiddeld zestig koeien. En voor het maken van 1 kilo kaas is ongeveer 10 liter melk nodig.

Vlak voor het eindpunt van de fietstocht, bij Brummen, is daar Marco Spanjaard (45). Grote rugzak, flinke wandelstok. Hij is op pelgrimstocht. Van Groningen naar Santiago de Compostella, in Spanje. Hij begon eind mei te lopen en hoopt eind oktober te arriveren. „Ik wil nadenken, mediteren, mijn hoofd leegmaken. Ik zit zelf in de boeddhistische richting.”

Vandaag doorkruiste hij vanaf Deventer de uiterwaarden van de IJssel. „Verrassend. Zodra je van de grote wegen afgaat in Nederland, is ons land erg mooi. Je hoort opeens de vogels en de kikkers.”

Maar nu, aan het eind van de middag, is het welletjes. „Ik ben moe. Ik wil naar de camping.”

Wie: Steven Stoffer (49) uit Zwolle, met bordercollie Spike

Fiets: Giant Coldrock. „Voor drie tientjes gekocht op Marktplaats. Voor twee tientjes onderdelen erbij gehaald. De luxe spat ervan af.”

Waarom fietsen: „Ik maak mijn rondje van 12 kilometer. Een mooie manier om Spike uit te laten. Als hij oververmoeid raakt, kan hij in de bak achter op de fiets.”

Mooiste fietsroute: „Ik ben hier alle dagen op de dijk. Het is hier mooi. We zijn wel eens naar Schiermonnikoog geweest. Fietsje mee. Fantastisch hoor.”

Fietspech: „Ik ben wel eens door de achteras van mijn fiets gezakt. Heel grappige ervaring. Je kunt niets meer. Toen ik een jaar of 25 was, had ik ineens het fietsstuur in handen, los van mijn fiets. Heel rare ervaring. Het is goed afgelopen. Ik ben er nog.”

Wie: Gerard Weuring uit Dalen (Drenthe)

Fiets: Gazelle Medeo Excellent. „Twee weken oud.”

Waarom fietsen: „We zijn in Windes­heim, bij Zwolle, in het huis van onze zoon, die nu in Italië is. In Drenthe fiets ik iedere morgen on­geveer 11 kilometer. Ook voor de gezondheid.”

Mooiste fietsroute: „Hier langs de dijk. Ik fiets van Windesheim langs de IJssel naar het pontje in Wijhe. Daar ga ik even op 
een bankje zitten en dan fiets 
ik weer terug. Het is mooi fietsen in de uiterwaarden van de IJssel. In Drenthe fiets ik meer in de bossen. Hier is het weidser.”

Fietspech: „Hooguit een lekke band. Ik koop om de twee jaar een nieuwe fiets. Dan rijd je nooit op oud spul en heb je minder kans op pech.”

Wie: Bruno Girard (34) en Marie-Claude Coupal (30) uit Canada (Québec)

Fiets: Cannondale (beiden).

Waarom fietsen: „Wij fietsen vier weken door België en Neder­land.” Hij: „Ik heb al eerder grotere fietstochten gemaakt, onder meer een maand in IJsland.” Zij: „Voor mij is zo’n grote fietstocht de eerste keer. Nederland is een plat land en dus fietsvriendelijk.”

Mooiste fietsroute: Hij: „Fietsen in IJsland is een expeditie. Je moet een beetje gek zijn om eraan te beginnen. Mooi zijn de warmwaterfonteinen en ook de kleuren van rotsen en van de hemel.” Zij: „In Nederland houden we van Utrecht. En ook Medemblik, met al die kleine huisjes en het haventje.”

Fietspech: „Ketting gebroken.” Andersoortige pech: Zij: „Ik schrok ’s nachts wakker toen er op een camping in Enkhuizen een vreemdeling aan onze tent zat. Dat was niet leuk.”

Wie: Jan de Weerd (61) uit Terwolde

Fiets: Koga Miyata. „Een heel oude, van 25, 30 jaar.”

Waarom fietsen: „Ik fiets minstens drie keer per week een route. Nu rijd ik zo’n 80 kilometer. Terwolde-Zwolle-Deventer. Ik heb altijd gesport, ben ooit begonnen met voetbal en volley­bal. In de winter ben ik vaak op het ijs te vinden.”

Mooiste fietsroute: „Tsjechië is een prachtig land. Ik ben er al enkele malen naartoe gefietst, samen met anderen. In kleine dorpjes moet je op straat om de hond heenfietsen. Dat heeft zijn charme. Het is er heuvelachtig. Ik vind dat heerlijk. In Nederland is het landschap te netjes.”

Fietspech: „Trapper eraf.”

Wie: Henk-Jan en Anja Brandsen, runnen een supermarkt in Garderen

Fiets: Target Washington.

Waarom fietsen: „Het is gezond en ontspannend. Vandaag een route van 45 kilometer. Via Apeldoorn, Bussloo, Twello. Langs de IJssel.”

Mooiste fietsroute: „Als het maar langs het water is. In Zeeland, door de duinen langs de kust, langs het IJsselmeer, of langs de Linge in de Betuwe.”

Fietspech: „Nooit met pech gestaan. Maar we moeten het afkloppen.”

Wie: Alfons (59) en Christa (58) Kruse uit het Duitse Bonn

Fiets: Zelf samengesteld. Frame uit Zwitserland.

Waarom fietsen: „Het is eenvoudig­weg goed om buiten te zijn en te bewegen. Wij zijn op weg naar de Beulakerwijde, bij Giethoorn. Daar gaan we al jaren op vakantie.”

Mooiste fietsroute: Zij: „Het is mooi dat we op onze fietstocht op kleine weggetjes weinig auto’s tegenkomen. Je ziet velden, bossen, mooie hoeves, af en toe een kleine stad. In Holland zijn geen bergen, maar er is wel wind. De bewegwijzering is hier goed. Je kunt zonder kaart je weg vinden.”

Fietspech: Probleem met wiel.