Dr. Derek W. Thomas, hoogleraar praktische en systematische theologie aan Reformed Theological Seminary in Jackson (Verenigde Staten) én ”teaching pastor” (voorganger) in dezelfde plaats, heeft een lijvig boekwerk geschreven. Hij behandelt in 59 hoofdstukken de 28 hoofdstukken van het boek Handelingen.

Thomas’ in- en verdeling van de hoofdstukken is natuurlijk. Het boek Handelingen kennen we als de Handelingen der apostelen. Terecht stelt Thomas dat we beter kunnen spreken van de ”handelingen van de Heilige Geest” of ”handelingen van de voortgaande bediening van Jezus Christus”. Het is de verdienste van Thomas dat hij deze grondlijn van het boek Handelingen voortdurend voor ogen houdt. Het boek Handelingen is namelijk de uitwerking van de belofte van Jezus dat Hij al de dagen met en bij en vóór Zijn Kerk is.

Hoe kunnen we dit commentaar typeren? In de eerste plaats valt op dat de schrijver onverkort Gods Woord handhaaft. Expliciet wordt dat in de inleiding gezegd. Het blijkt ook uit de behandeling van het boek Handelingen. Zonder reserves wordt er geput uit de overige delen van de Schrift, met name uit de paulinische brieven. Bij de behandeling van de bekering van Saulus zorgt dat voor diepgang en geeft het reliëf aan Saulus’ radicale ommekeer. De lezer behoeft dus niet bang te zijn dat het kritische ontleedmes van een theoloog delen van de Bijbelse boodschap wegsnijdt. Deze commentarenreeks is trouw aan het getuigenis van de Schrift.

Een tweede kenmerkende eigenschap van dit commentaar is de diepe overtuiging van de auteur dat de Bijbeltekst een persoonlijke spits heeft. Het hart van de hoorder moet bereikt worden! In tegenstelling tot veel andere commentaren, die verklaren tot op het punt waarop de preek begint, reikt dit commentaar verder. Een nadeel daarvan is dat er selectief woorden uit de grondtekst worden gediept. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat het karakter van dit commentaar dat met zich meebrengt. Het wil namelijk primair een gereformeerd ”expository” commentaar zijn, ofwel een commentaar met een forse nadruk op vraag: Wat betekent deze tekst voor nu?

In deze eenzijdigheid ligt echter ook een kracht. Met name met het oog op de prediking is er immers meer nodig dan alleen onderzoek op woordniveau. Het eigene van dit commentaar is dat het de Bijbellezer en de homileet suggesties doet voor de toepassing van een Bijbelgedeelte. Een commentaar als CNT (onder redactie van prof. Van Bruggen) gaat in zijn verklaring precies tot aan het punt waarop de preek moet beginnen. REC gaat dus een stap verder. Je hoeft het niet met iedere concrete toepassing eens te zijn om toch een denkrichting aangewezen te krijgen waarin de toepassing gemaakt kan worden.

Ten derde: persoonlijk vind ik het een verrijking dat dit commentaar put uit de katholieke traditie van de Schriftuitleg. We staan op de schouders van het voorgeslacht, en dat mag best meeklinken in de hedendaagse uitleg van de Schriften. De auteur is niet nauw in zijn ingewanden. Dat maakt dat hij bijvoorbeeld put uit gezangen van Charles Wesley, Calvijn en Luther citeert, Lewis aanhaalt en met instemming Herman Bavinck laat spreken.

Laat het duidelijk zijn: inleidingsvragen over bijvoorbeeld de relatie tussen het evangelie naar Lukas en het boek Handelingen, plaats en tijd van ontstaan en het literaire karakter van het boek Handelingen zoekt men in dit commentaar tevergeefs. De uitleg op woordniveau komt hier en daar wat in het gedrang. Derhalve kan dit commentaar mijns inziens dan ook vooral dienstbaar zijn als aanvulling op andere (meer exegetische) commentaren. Bijbelse, gereformeerde prediking kenmerkt zich vanouds door gedegen uitleg en toepassing. Deze commentarenreeks verbindt beide elementen tot een harmonieus geheel. Daarin is ook de eigenheid van REC gelegen.

Boekgegevens

“Acts (Reformed Expository Commentary)”, Derek W. H. Thomas; uitg. P&R Publishing, New Jersey, 2011; ISBN 978 1 5963 8048 6; 736 blz.; $ 39,99.