Een „Herculesopgave” staat Duitsland te wachten, een „energiewende”, te vergelijken met de val van de Muur twintig jaar geleden. Merkel gebruikte de laatste weken ronkende woorden voor de ommezwaai die Duitsland in de energiepolitiek maakt na de kernramp in het Japanse Fukushima.

Een halfjaar geleden was verlenging van de levensduur van de centrales nog „zonder alternatief”, maar Fukushima veranderde voor Merkel, zelf natuurkundige, alles. „Ik ging ervan uit dat naar menselijke maatstaven kernenergie absoluut veilig is. Nu niet meer.” Nu wil Duitsland zo snel mogelijk afscheid nemen van kernenergie.

Behalve een nieuwe risico-inschatting speelde vooral de overweldigende afkeer onder de Duitse bevolking van kernenergie een rol bij de abrupte koerswending, is de algemene overtuiging. Het is een belangrijk signaal dat de nieuwe energiepolitiek vandaag in de Bondsdag grotendeels in eensgezindheid met de oppositie wordt beklonken. Aan dit besluit zal ook door toekomstige regeringen niet meer getornd worden, is de boodschap.

De zeven oudste centrales die direct na Fukushima voorlopig werden stilgelegd, blijven nu definitief op non-actief. De negen centrales die nog in bedrijf zijn, worden stapsgewijs van het stroomnet gehaald. De eerste in 2015, de laatste drie in 2022.

Daarnaast moet er geïnvesteerd worden in duurzame energievormen, om het wegvallen van kernenergie op te vangen en niet meer kolen te verstoken. In 2020 moet het aandeel van zonne- en windenergie en biomassa aan de stroomproductie 35 procent bedragen. Een verdubbeling ten opzichte van het huidige aandeel. Daarmee zou de uitval van kernenergie al bijna gecompenseerd zijn.

Niet alleen moeten er meer gascentrales en energiezuiniger huizen komen, vooral moet windenergie een sterke impuls krijgen. Bovendien worden de procedures voor uitbreiding van het elektriciteitsnet sterk verkort. Geschat wordt dat er ongeveer 4500 kilometer nieuwe hoogspanningslijnen nodig is om windenergie te transporteren naar windluwe gebieden.

Dit is een goedmakertje voor de grote energieconcerns, die door het afschaffen van de kernenergie miljardenwinsten mislopen. Die accepteren dat echter niet zonder slag of stoot en beraden zich inmiddels over miljarden aan schadeclaims.

Dat stroom door de nieuwe energiepolitiek duurder gaat worden, lijkt evident. Maar schattingen zijn moeilijk te maken en lopen uiteen van 0,5 cent tot 5 cent per kilowattuur. Twee derde van de Duitse bevolking zegt echter bereid te zijn iets meer te betalen.

De ommezwaai in de energiepolitiek is, ondanks de voortvarende regering, vooral een overwinning voor de Duitse Groenen. Die ontlenen hun identiteit vooral aan hun consequente antiatoomhouding.

Het liefst hadden de Groenen in 2017 de stekker uit de kerncentrales getrokken. Dat de partij tegen de wens van veel leden toch instemt met het regeringsvoorstel wordt door analisten gezien als een signaal dat er met de Groenen te regeren valt.