Tot ieders verrassing is Klaas Knot benoemd als de nieuwe president van De Nederlandsche Bank (DNB). De keuze van minister De Jager van Financiën is over het algemeen lovend ontvangen. Klaas Knot is, voor zover ik het heb kunnen waarnemen, inderdaad een goede econoom en bestuurder. Toch onderschrijf ik de lof voor deze keuze niet. Laat ik uitleggen waarom.

Volgens de politiek had het toezicht op de banken beter gekund en moet het roer bij DNB om. Daardoor wilde de politiek de zittende president, Nout Wellink, niet nog een keer benoemen. DNB heeft meerdere functies: hij houdt toezicht op banken en het verzekeringswezen, maar hij is ook een monetaire autoriteit. De monetaire autoriteit bepaalt de rente die banken moeten betalen als ze lenen bij de centrale bank; nu de Europese Centrale Bank (ECB). In principe kan de centrale bank op die manier de economie sterk beïnvloeden. Vanuit zijn functie als monetaire autoriteit is DNB onafhankelijk.

Vanuit zijn rol als toezichthouder is onafhankelijkheid ten opzichte van de politiek minder noodzakelijk. Door de problemen bij het toezicht kon Wellink ook niet als monetaire autoriteit blijven, vond men. Bovendien heeft minister De Jager de directie versterkt op het onderdeel toezicht. Dan blijft de taak om weer iemand te vinden voor het monetair beleid, zou je denken. Bovendien is daar een ideale kandidaat beschikbaar in de persoon van Lex Hoogduin.

Hoogduin heeft na zijn studie in Groningen (net als Knot) bij DNB gewerkt. Tijdens de periode dat Duisenberg president van de ECB was, was hij de rechterhand van Duisenberg. Vervolgens is hij weer bij DNB gaan werken, om daarna hoofdeconoom bij de Robecogroep te worden. De laatste jaren is hij lid van de directie van DNB. In die functie gaat hij met Wellink naar de vergaderingen in Frankfurt om te overleggen over het monetaire beleid. Hij is dus heel goed ingevoerd in het Europese monetaire beleid. Bovendien heeft hij nooit toezichthoudende taken uitgevoerd. Besmet met de fouten bij toezicht is hij dus niet. Prachtig toch?

Beste keeper

Dat bleek anders, volgens de politiek. Iedereen in de huidige directie van DNB werd besmet verklaard en kon derhalve niet president worden. Uiteindelijk is Klaas Knot uit de hoed gekomen. Hij werkte wel bij DNB toen de fouten werden gemaakt, maar niet als directielid.

Lex Hoogduin vertrekt om zakelijke en persoonlijke redenen per 1 juli. Daardoor zit er straks in de directie van DNB niemand die op noemenswaardige monetaire ervaring kan bogen. Iemand die weet hoe de hazen in Frankfurt lopen. Dit zal de positie van Nederland geen goed doen. Als betrekkelijk klein land kunnen we internationaal alleen invloed uitoefenen als we ervaren mensen inzetten. Bovendien heeft De Jager door deze zet nu op zijn ministerie vacatures voor vier topambtenaren.

In voetbaltermen: de nationale coach Jan Kees de Jager heeft ’s lands beste keeper zonder redenen niet opgeroepen. In plaats daarvan heeft hij een uitstekende verdediger onder de lat gezet en moet hij op zoek naar vier goede achterhoedespelers. Op korte termijn kun je met een dergelijk team geen wedstrijd winnen, denk ik.

De auteur is hoogleraar internationale economie aan de Radboud Universiteit Nijmegen.