Het huwelijk: twee wortels, één boom
Huwelijksproblemen, echtscheidingen: ambtsdragers krijgen er steeds vaker mee te maken. Kerken komen in actie en bieden stellen met trouwplannen en echtparen huwelijkstoerusting aan. Twee predikanten over het nut ervan.
Ds. Pieters is hersteld hervormd predikant in Garderen en werkte mee aan een huwelijkscursus van de jongerenorganisaties HHJO en LCJ. Ds. Silfhout is predikant van de gereformeerde gemeente in Capelle aan den IJssel (Middelwatering) en was lid van een synodale commissie die zich bezighield met vragen rond het huwelijk.
Wat is uw indruk van de serie artikelen over huwelijkscursussen afgelopen tijd in deze krant?
Ds. Pieters: „Het is goed om interesse te wekken en lezers te stimuleren om, al dan niet via een cursus, het eigen huwelijk onder de loep te nemen. Ik miste het verslag van huwelijkscatechisatie door een predikant. De bijdragen gingen allemaal over professionals. Is het voor predikanten niet van belang zich erop te bezinnen zelf deze cursus te geven als onderdeel van hun pastorale verantwoordelijkheid?”
Ds. Silfhout: „Er is ook in de gereformeerde gezindte veel mis op huwelijksgebied. De tot nu toe verschenen artikelen geven een goed beeld van de wijze waarop jongeren kunnen worden voorbereid op het huwelijk. Niet dat je daarmee alle problemen kunt voorkomen, maar ik denk zeker dat huwelijkstoerusting helpt. In de artikelen wordt nauwelijks gesproken over de Bijbelse betekenis van het huwelijk. Daar moet het beginnen; bij de onomstotelijke waarheid van het Woord van God, dat de Heere man en vrouw samenvoegt voor de tijd van het leven.”
Huwelijkscursussen schieten als paddenstoelen uit de grond. Hoe beoordeelt u die ontwikkeling?
Ds. Pieters: „Er is geen levensverbintenis zó intensief als het huwelijk. Van Luther las ik de opmerking: Trouwen doe je niet zonder God. Jongeren in mijn gemeente weten dat ik als slogan heb: Eerst bekering, dan verkering. Ik denk ook aan de opmerkingen van Arthur W. Pink over de vereisten om het huwelijk te kunnen ingaan: „Niemand behoort ernstig over het huwelijk te denken, totdat hij in staat is om zijn vrouw financieel te onderhouden; hij door genade enigszins heeft geleerd zijn geest te beheersen, anders zal hij een plaag zijn voor zijn vrouw en geen hulp; hij er zeker van is dat God hem in contact heeft gebracht met een waarlijk wedergeboren meisje. Zo zal ze geen ongelijk juk voor hem zijn, maar een hulp. Geld en schoonheid gaan voorbij, maar zedelijke waarden en geestelijke genadegaven blijven. Verder is het een bijzonder ernstig iets om in onze dagen kinderen op de wereld te brengen!” Als dat een eeuw geleden al ernstig was, dan is het in de 21e eeuw met zo veel communicatiemiddelen en digitale media nog veel moeilijker en ernstiger.
Wat in onze dagen extra moeilijkheden oplevert, is het verdrietige feit dat echtscheidingen aan de orde van de dag zijn. Als een infectie besmet dit ook christenen: het is alsof er mentaal, emotioneel een knop is omgegaan. De vooronderstelling ”We blijven ondanks alle problemen elkaar trouw” is nu bijna overal veranderd in ”Als het niet meer gaat, of als het ons niet meer lijkt, dan stoppen we er gewoon mee”. Individualisme en egoïsme vieren hoogtij. Dat het huwelijk bedoeld is om, zoals het formulier stelt, elkaar te dienen en te helpen in alle dingen die tot het tijdelijke en het eeuwige leven behoren, schijnt een gepasseerd station te zijn. En dat is geen wonder omdat de christelijke normen en waarden worden veracht.”
Ds. Silfhout: „De geest van de tijd, die het huwelijk niet meer ziet als een onverbreekbaar verbond maar als een verbintenis die opgezegd kan worden, laat ook onze gezindte niet onberoerd. Daarom is het des te meer nodig jongeren de waarde en de schoonheid van deze paradijsbloem voor te houden. Die waarde heeft het huwelijk niet alleen voor de relatie tussen man en vrouw, maar ook voor de samenleving als geheel. Goed functionerende huwelijken zijn een weldaad voor de maatschappij.”
Wat doet u als predikant aan huwelijkstoerusting?
Ds. Pieters: „Vorig jaar heb ik voor het eerst zeven avonden huwelijkscatechisatie gegeven, waaraan een vijftal (aanstaande) echtparen meedeed. De leidraad voor het gesprek was het boekje ”Jongeren naar het huwelijk” van De Vluchtheuvel.”
Ds. Silfhout: „Geconfronteerd met een aantal huwelijksproblemen binnen de gemeente ben ik al vele jaren geleden begonnen met het geven van huwelijkscatechese. In een aantal gevallen bleek mij dat de problemen te maken hadden met een heel verkeerd beeld dat man en vrouw hadden van het huwelijk. In mijn huidige gemeente geef ik meestal tweemaal per jaar huwelijkscatechese gedurende een drietal avonden. De catechese is bedoeld voor stellen die willen trouwen en voor hen die pas in het huwelijk zijn getreden. Met stellen die willen trouwen, heb ik enige weken voor de huwelijksdatum een gesprek, waarbij het formulier centraal staat. Ook probeer ik bij de behandeling van de Heidelbergse Catechismus over het zevende gebod de nodige aandacht te besteden aan het huwelijk.”
Wat zijn voor u de speerpunten op dit terrein?
Ds. Pieters: „Als er behalve de geestelijke bagage, de persoonlijke vreze van Gods heilige Naam, één ding belangrijk is, is het communicatie. Aan de bruidegom en aan de bruid wordt in de trouwdienst gevraagd de ander „trouw en geloof te houden.” Dit houdt in dat we in alle dingen transparant zijn naar elkaar.”
Ds. Silfhout: „De huwelijkscatechese die ik geef, concentreert zich rond drie thema’s: het huwelijk als verbond, communicatie en seksualiteit. Bij het huwelijk als verbond besteed ik uiteraard aandacht aan de Bijbelse gegevens daarover. Ook ga ik in op vragen zoals: Wat betekent het dat de man zijn vrouw moet liefhebben, zoals Christus Zijn bruid heeft liefgehad? En: Wat betekent het dat de vrouw haar man moet dienen, eren en vrezen? De les over communicatie richt zich op de wijze waarop we binnen het huwelijk met elkaar omgaan. Daarbij komt ook het verschil in gevoelsbeleving tussen man en vrouw aan de orde. Praktische oefeningen die –dat bleek ook in een van de artikelen– wel eens tot hilariteit leiden, zorgen voor de nodige ontspanning. Weten onze jongeren in deze verseksualiseerde wereld nog wat het verschil is tussen seks en seksualiteit? Dat het eerste zich richt op bevrediging van eigen wellust en dat seksualiteit iets moois is dat zich in de jonge jaren ontwikkelt en haar hoogtepunt beleeft binnen de huwelijksrelatie?”
U bent zelf getrouwd. Wat is voor u een opvallend, moeilijk, mooi, enerverend of leerzaam aspect in uw huwelijk?
Ds. Pieters: „Opvallend: de Heere, Die ons bij elkaar bracht en liefde voor elkaar schonk, is Zelf de Bron gebleken van onze blijvende liefde en trouw. Moeilijk: tijd voor elkaar maken wanneer het ambtelijk werk en het opvoeden van kinderen zo veel tijd in beslag neemt. Mooi: hoe langer je getrouwd bent, hoe meer je naar elkaar toegroeit. Wat heel wat wereldlingen niet weten: dat je niet anders wilt dan levenslang met één partner elke dag delen. Enerverend: het op elkaar afstemmen van de opvoeding van de kinderen en het bewust aandacht aan elkaar geven, ook als je moe bent. Leerzaam: hoe verschillend man en vrouw in karakter en emotie ook zijn, ze zijn door God blijkbaar voor elkaar bestemd om elkaar aan te vullen en zo een twee-eenheid te vormen.”
Ds. Silfhout: „Door Gods genade mag ik zeggen dat we een goed huwelijk hebben. Ik moet altijd weer leren dat we egoïstische mensen zijn, op onszelf gericht. Naarmate je ouder wordt ben je echter steeds meer op elkaar aangewezen. Dat verdiept de relatie. Ik las ergens dat een vader zijn dochter voorlichtte over het huwelijk en de liefde. Deze vader zegt: „Het is niet: opwinding, ademloosheid, bekendmaking van passie. Dat is verliefd zijn, dat elke dwaas kan. Maar liefde zelf is wat er over is als de verliefdheid is weggeëbd. Je moeder en ik hadden dat. We hadden wortels ondergronds naar elkaar toe en toen alle mooie bloesem van onze takken was gevallen, kwamen we erachter dat we één boom waren en niet twee.” Gelukkig als we niet alleen wortels hebben naar elkaar toe, maar als ons leven geworteld is in de hemelse Bruidegom Christus. Dan zijn we geworteld voor de eeuwigheid als de aardse wortels verbroken worden.”
Dit is het laatste artikel in een vierdelige serie over huwelijkscursussen.