Naam: Egbert Schuurman

Leeftijd: 73

Lid Eerste Kamer sinds: september 1983

Partij: tot 2000 RPF, daarna ChristenUnie

Loopbaan: hoogleraar reformatorische wijsbegeerte aan diverse universiteiten en nu onder anderen voorzitter van de Adviesraad instituut voor cultuurethiek

Kerkelijke achtergrond: Nederlands Gereformeerde Kerken

„Ik hoef aan niemand uit te leggen waarom ik ermee stop. Als ik het zelf niet had aangegeven, hadden vast anderen wel gezegd dat mijn houdbaarheidsdatum is overschreden.

Een hoogtepunt voor mij was 22 januari 2000, toen RPF en GPV samengingen in de ChristenUnie. Ik had graag gezien dat de SGP daar middels een federatie of zo, ook bij was betrokken. Verder was de ChristenUnie nauw betrokken bij de totstandkoming van de opheffing van de anonimiteit van zaadceldonoren en het onderzoek naar Irak.

Hét dieptepunt was voor mij de aanvaarding van de euthanasiewet. Een historische vergissing. Wat vroeger een misdaad was, namelijk het doden van mensen, is nu een weldaad. De wet staat haaks op het christelijk denken over leven en dood, maar samenleving en politiek kiezen dat denken helaas niet meer als leidraad.

Onze samenleving is individualistisch en de Eerste Kamer is daar een spiegelbeeld van. Vroeger startten we samen met koffie, woonden allemaal de vergadering bij en dronken daarna nog een borrel. Nu is het net een duiventil.

De samenleving is ook materialistischer geworden. Onze westerse cultuur kan niet op dezelfde voet doorgaan. We hebben een integrale visie nodig op de schepping. Meer aandacht voor waarden en normen. Dat geldt niet alleen voor de kleine ethiek, maar ook voor de grote.

Als we dat niet doen, zal het populisme verder groeien. We zitten op een keerpunt in de groei. Dat leidt tot onzekerheid en ontevredenheid. Populistische partijen spelen daar op in.

We krijgen nu de rekening gepresenteerd van de onverantwoorde uitbuiting van de schepping. We waren en zijn economische kolonisten. We hebben de energiecrisis, de voedselcrisis, de watercrisis, de klimaatcrisis en de financiële crisis over onszelf afgeroepen. Dat zal ons duur komen te staan. De wijsheid van koning Salomo en staatsmanschap is nodig om hieruit te komen.

Na mijn vertrek uit de Senaat zal ik me ook nog met deze kwesties bezig blijven houden. Ik voel me soms wel een roepende in de woestijn. Toch heb ik hoop. Onder de jonge generatie zijn er ook velen met een goede gezindheid. Ze zijn bereid de handschoen op te pakken.

Ik hoef niet bang te zijn dat ik me verveel na volgende week. Ik heb nog wat bestuurlijk werk. Verder ben ik sinds een jaar weer ouderling in de Nederlands gereformeerde kerk van Breukelen. Ik hoop daar met gemeenteleden gesprekken te voeren, onder anderen over de Heere Jezus. De betekenis van Hem voor de schepping, verlossing, vernieuwing en onderhouding van ons leven ben ik de laatste jaren meer en meer gaan zien. Het betekende een verdieping in mijn geloofsleven.”

Naam: Gert van den Berg

Leeftijd: 75

Lid Eerste Kamer sinds: juni 1995

Partij: SGP

Loopbaan: burgemeester van Sint Philipsland en van Genemuiden en op dit moment onder anderen directeur/bestuurder van een woningcorporatie

Kerkelijke achtergrond: Gereformeerde Gemeenten

„Vier jaar geleden heb ik het hoofdbestuur van de SGP al laten weten dat dit mijn laatste periode zou zijn. Ik heb er zestien jaar op zitten in de Senaat. Dan is het goed. Op een gegeven moment kun je het werk te routinematig gaan doen. Daar zijn land en volk ook niet bij gebaat.

Wat ik nooit zal vergeten is het debat met minister Jorritsma van Verkeer en Waterstaat (VVD) over zondagsarbeid bij wegwerkzaamheden. Ik had berekeningen gekregen waaruit bleek dat zondagsarbeid duurder is dan arbeid op doordeweekse dagen. Dat heb ik tijdens een debat naar voren gebracht. Daarbij overigens wel eerlijk aangevend dat de zondagsarbeid op zichzelf voor de SGP-fractie een groot probleem is. In een schorsing van het debat schoot de bewindsvrouw mij aan en zei dat ik een punt had. Ze beloofde toen in een debat de zondagsarbeid zo veel als mogelijk is, te beperken.

Blij was ik ook met een toezegging tijdens de behandeling van de Crisis- en herstelwet dat het midden- en kleinbedrijf meer zou gaan profiteren van de opdrachten die de overheid verstrekt om ons land uit de crisis te helpen. Minister Eurlings zegde dat toe, maar uit een recent onderzoek blijkt dat daar niet zo veel van terechtkomt. Ik ga dinsdag, samen met mevrouw Meindertsma van de PvdA, nog schriftelijke vragen hierover stellen.

Iets wat me tot vandaag de dag in negatieve zin achtervolgt, is de behandeling van een wetsvoorstel dat het aantal Statenleden verminderde. Dat was en is slecht voor de kleinere partijen. In de Eerste Kamer bestond daar veel weerstand tegen. Het leek erop dat de Senaat het voorstel zou verwerpen. Maar juist op de dag van de stemming kwam de vertegenwoordiger van de LPF opdagen, die we anders heel weinig zagen, en die stemde voor de wet, zodat deze werd aanvaard.

Ik bezie met zorg de toenemende politisering van de Eerste Kamer. De Senaat moet waken voor kwalitatief goede wetgeving. Daarbij moeten politieke partijen soms boven zichzelf uitstijgen. Onlangs lukte dat nog prima tijdens het debat over de invoering van het elektronisch patiëntendossier. Gaandeweg het debat onstonden er grote zorgen over de bescherming van privacygegevens. Uiteindelijk stemde de gehele Senaat tegen de wet.

Het meest zwaar weegt voor mij echter de voortgaande secularisatie en de gevolgen daarvan voor de christelijke politiek. Het individualisme viert hoogtij. Ik geloof zeker dat God een terugkeer kan geven, maar het moet dan echt een wonder zijn van Hem.

Na volgende week hoef ik me niet te vervelen. Ik ben ouderling in onze gemeente en daar kan ik een stuk van mezelf in kwijt. Verder doe ik nog wat bestuurlijk werk. Ook zal mijn familie het heerlijk vinden als ik wat meer tijd voor hen krijg.”

Naam: Flora Lagerwerf-Vergunst

Leeftijd: 47

Lid Eerste Kamer sinds: juni 2007

Partij: tot 2000 RPF, daarna ChristenUnie

Loopbaan: diverse functies binnen rechterlijke macht, momenteel vicepresident van de rechtbank in Rotterdam

Kerkelijke achtergrond: Protestantse Kerk in Nederland (Gereformeerde Bond)

„De eerste drie jaar van mijn Kamerperiode werkte ik 27 uur per week in de rechtspraak. Gecombineerd met de thuissituatie zorgde dat voor een pittige werkbelasting.

Medio vorig jaar stond ik voor de afweging om op de rechtbank ook leidinggevende taken op mij te nemen, maar dat betekende dat ik wel 36 uur moest gaan werken. Dat zou moeilijk te combineren zijn met het Eerste Kamerlidmaatschap. Ik heb gekozen om mij in mijn hoofdfunctie verder te ontwikkelen en te stoppen met de Eerste Kamer. Dit was geen gemakkelijke keuze.

Als vicepresident en coördinerend teamvoorzitter gaat er voor mij de komende periode veel tijd zitten in de reorganisatie van de rechtspraak, zoals door het kabinet is voorzien.

Ik ben niet optimistisch gestemd over de ontwikkeling van de laatste jaren in de politiek. Ik ben ervan overtuigd dat een klimaat waarin beleid wordt gebaseerd op incidenten en waarin politici scoren op grond van simpele oneliners, schadelijk is voor de samenleving.

Verder constateer ik dat waarden van de rechtsstaat onder druk staan. Een aantal weken geleden verzocht de Eerste Kamer de regering om zich te blijven inzetten voor de mensenrechten, zoals zij op grond van het Europese Verdrag van de Rechten van de Mens is verplicht. Vroeger was dat niet nodig.

Wanneer mensenrechten, zoals bijvoorbeeld de vrijheid van godsdienst, onvoldoende worden gewaardeerd en nageleefd, bestaat het risico dat de overheid totalitaire trekken gaat vertonen.

Ik heb genoten van de inhoudelijke debatten met de ministers Donner en Hirsch Ballin.

Een debat dat mij altijd zal bijblijven, ging over de verplichting die Nederland de Antilliaanse eilanden oplegde bij de omvorming tot Nederlandse bijzondere lichamen. Na een hele korte periode moesten de eilanden de abortus- en euthanasiewetgeving en de wetgeving omtrent het zogeheten homohuwelijk invoeren.

Ik vond het zwaar om argumenten naar voren te brengen, die door andere Kamerleden mogelijk als irrelevant zouden worden weggezet, en om daarbij tegelijkertijd de juiste toon te gebruiken.

Erg teleurgesteld ben ik over de wijze waarop SGP en CU op dit moment tegenover elkaar staan. Ik heb me altijd ingespannen om de samenwerking met behoud van de eigenheid van beide partijen op een goede wijze voort te zetten. Na de verkiezingen van afgelopen maandag en de reacties uit beide partijen heb ik dan ook verschillende nachten heel slecht geslapen. Het heeft niet zo mogen zijn dat „de een de ander uitnemender heeft geacht.” Dat is schadelijk voor de christelijke politiek.”

Naam: Remmelt de Boer

Leeftijd: 68

Lid Eerste Kamer sinds: juni 2007

Partij: tot 2000 GPV, daarna ChristenUnie

Loopbaan: wethouder in Kampen en nu onder anderen lid van de raad van bestuur van de Evangelische Theologische Faculteit te Leuven

Kerkelijke achtergrond: Gereformeerde Kerken vrijgemaakt

„Het is een keuze van mezelf geweest om niet meer kandidaat te zijn voor de Eerste Kamer. Ik ben nu 68 jaar en zie voor mezelf niet meer de ruimte om nog vier jaar in de Senaat te functioneren. Dat was een nuchtere, zakelijke afweging.

Het hoogtepunt van mijn werk als Eerste Kamerlid was het bezoek dat ik met een aantal andere parlementariërs in mei 2009 bracht aan Uruzgan. Daar heb ik met eigen ogen gezien hoe goed de samenwerking in NAVO-verband verloopt, hoe groot de inzet van de Nederlandse militairen was en hoe geweldig de inzet is van hulpverleningsorganisaties zoals de ZOA.

Het hoogtepunt in de Eerste Kamer was in november vorig jaar. Toen werd er een motie van mijn hand aanvaard waarin de regering-Rutte wordt gevraagd met een onderzoek te komen naar de woningmarktsituatie in ons land.

Ambachtelijk bezig zijn, dat was altijd mijn motto. De Eerste Kamer beoordeelt wetten vanuit het perspectief of ze goed zijn voor burgers en samenleving. Ik probeerde vanuit mijn overtuiging als christenpoliticus daar dingen aan toe te voegen.

Waar ik ook blij van werd, zijn toezeggingen op het gebied van onderwijsbeleid. Nog deze week beloofde minister Van Bijsterveldt dat het duale onderwijsbestel in stand blijft. Verder verklaarde ze dat het kabinet grote moeite heeft met een acceptatieplicht in het onderwijs.

Het dieptepunt voor mij was de val het kabinet-Balkenende/Bos/Rouvoet. Dat was slikken en eigenlijk kan ik het nog niet accepteren. Het was ook niet nodig geweest. Ik heb begrepen dat er in het kabinet vrijwel overeenstemming was over verlenging van de missie, maar dat de PvdA zich op het laatste moment terugtrok.

Bij de verkiezingen van maandag zijn CDA, ChristenUnie en SGP gehalveerd. De tijd is voorbij dat deze partijen elkaar als schepen in de nacht kunnen passeren. We hebben elkaar in toenemende mate nodig. Dat geldt ook het CDA. Dat er maandag een zetel verloren ging voor de christelijke politiek, betreur ik, maar we moeten niet alleen terugkijken. Laten we zien hoe we elkaar in de toekomst kunnen vasthouden.

Ik zie ook met lede ogen aan hoe de invloed van de christelijke politiek afneemt. Mensen hebben steeds minder weet van hetgeen christenen drijft. Als je zegt dat je in de politiek wilt opkomen voor de eer van God, kijken mensen je soms aan alsof je van Mars komt.

De tijd die ik vrij krijg omdat ik na dinsdag geen lid meer ben van de Eerste Kamer, ga ik voorlopig niet opvullen met allerlei bestuurswerk. Ik heb al diverse aanbiedingen gehad, maar ik houd ze nog even in beraad. Mijn werk in Leuven zet ik wel voort. Verder houd ik me graag bezig met de cultuurhistorie in mijn woonomgeving.”