Het echtpaar Rien en Aafke Bregman in Harderwijk geeft de Marriage Course, die ooit voortkwam uit de algemeen christelijke Alpha-cursus voor mensen die willen kennismaken met de Bijbel en het geloof. De Marriage Course, die door het hele land wordt gegeven, omvat zeven avondbijeenkomsten.

Bregman: „We vergelijken het huwelijk met een wiel. God is de spil. Er zijn zeven spaken: sterke fundamenten leggen, de kunst van het communiceren, het oplossen van conflicten, de kracht van vergeving, de relatie met ouders en schoonfamilie, goede seksualiteit en liefde in actie. De band om het wiel is de wederzijdse toewijding.”

Elke deelnemer krijgt een werkboek met „een beetje theorie” en „veel ruimte” voor opdrachten en huiswerk. „De echtparen maken de opdrachten zelfstandig. Er zijn geen groepsgesprekken. Ieder echtpaar heeft zijn eigen tafeltje waaraan in een gezellige, romantische sfeer de gesprekken plaatsvinden.”

De cursus richt zich op echtparen met een goed huwelijk die verdieping zoeken. „Vergelijk het met een auto die veilig, stabiel en prettig van A naar B kan rijden, maar die wél een keuring, een apk nodig heeft om verborgen slijtage aan het licht te brengen. De cursus is gericht op de vraag: Wat heb ik mijn partner te bieden? Niet: Waar heb ik behoefte aan en hoe kan mijn partner daarin voorzien? Het gaat om het bespreken van je eigen aandeel in je huwelijk. Een van de praktische aanbevelingen is: plan iedere week huwelijkstijd. Een moment zonder kinderen, krant of computer, alleen met je partner. Dat helpt om elkaar te bevragen, te luisteren naar elkaar, samen te bidden en zo je huwelijk te beschermen tegen slijtage.”

Echtparen ervaren de cursus als een avond uit, stelt Bregman. „Ze zijn enthousiast over de voorbeelden die we noemen uit ons eigen huwelijk. De cursisten weten na afloop meer over ons dan wij over hen. De voorbeelden die wij geven, helpen de deelnemers zich tijdens de persoonlijke gesprekken kwetsbaar tegenover elkaar op te stellen. De cursus geeft praktische tips die je direct kunt gebruiken. Hierdoor kan het gebeuren dat je als echtpaar aan de praat raakt over onderwerpen die op zich geen taboe zijn, maar waar je gewoon nooit met elkaar over hebt gesproken. Bijvoorbeeld de vraag: Hoe ga ik, hoe gaan wij om met conflicten? De relatie verdiept zich daardoor.”

Bregman ziet graag dat „onterechte vooroordelen” over de cursus worden weggenomen. „We horen nu geregeld dat echtparen niet meedoen omdat ze denken dat het therapeutische sessies zijn, of dat hun huwelijk goed genoeg is en geen cursus nodig heeft. Maar net zoals alles in het leven onderhoud nodig heeft, blijft een huwelijk ook niet vanzelf goed. Het is een geschenk van God. Christenen moeten dit met zorg behandelen en blijven zoeken naar mogelijkheden om hun partner te dienen.”

Trainer-coach Ingrid Barneveld van bureau Verrijk je Relaties in Zwolle verkoopt voor 12,50 euro een luister-doe-cd met opdrachten om het huwelijk „te verbeteren, verrijken en vernieuwen.” De cd richt zich op christenen tussen de 30 en de 55 jaar en wordt aanbevolen door evangelisch voorganger Henk Stoorvogel. „De lessen zijn geschreven vanuit Bijbels perspectief, maar ook mensen met een andere levensovertuiging zullen zich in de meeste principes kunnen vinden”, aldus Barneveld.

„In elk huwelijk komen patronen voor die niet goed zijn voor de relatie. Op de cd noem ik die. Een voorbeeld: Als partners elkaar verwijten maken, gaat vaak de ophaalbrug bij de ander omhoog en is de verbinding weg. Beter is te vertellen wat je graag zou willen. Dus niet: Jij zet ook nooit de vuilnis buiten! Maar: We hebben afgesproken dat jij op dinsdag de vuilnis buitenzet. Het is nu twee keer niet gebeurd en dat vind ik vervelend. Ik zou het fijn vinden als je je aan de afspraak houdt.”

Thema’s die op de cd worden behandeld, zijn onder andere vergeving, trouw, communicatie, humor, geduld, bemoediging en tijd hebben voor elkaar. Barneveld: „Neem het laatste onderwerp: tijd hebben voor elkaar. Inventariseer eens na een week hoeveel tijd je écht met elkaar hebt doorgebracht. Als dit minder dan twee uur is, reserveer dan de komende weken huwelijkstijd in je agenda. Dat klinkt misschien gekunsteld, maar als je het niet doet, komt er in de praktijk vaak weinig van terecht. Je moet ergens beginnen.

Ook besteed ik op de cd aandacht aan bemoedigend gedrag: iets doen voor je partner waardoor de ander zich goed voelt. Kijk aan het einde van de dag hoe je je partner hebt bemoedigd. Geef jezelf plus- of minpunten en maak aan het einde van de week de balans op. Doe deze opdracht allebei en bespreek het resultaat.”

Barneveld koos bewust voor het uitbrengen van een cd. „Veel mensen schamen zich ervoor naar een cursus te gaan. Ze zijn bang dat anderen denken dat ze een slecht huwelijk hebben. En dat terwijl een huwelijkscursus bedoeld is om je relatie gezond te houden. Om de drempel naar een cursus of coach te verlagen, heb ik de luister-doe-cd ontwikkeld. Een heel praktisch voordeel: mensen staan vaak in de file. Op deze manier kunnen ze zelfs achter het stuur hun tijd nuttig besteden.”

Barneveld verkocht inmiddels „honderden cd’s.” „Ik concludeer daaruit dat er behoefte aan is. Het voordeel is dat je alleen of samen met je partner anoniem en in je eigen omgeving aan de slag kunt. Mensen ervaren de opdrachten als leuk en direct toepasbaar. Ze worden zich voor het eerst of opnieuw bewust van wat er goed gaat in hun huwelijk en wat anders, beter kan. Het nadeel van de cd is dat ik geen persoonlijk contact met de luisteraars heb en dat zij niet van andere stellen kunnen leren.”

Betsy Westeneng en Jan Jaap Pols, werkzaam bij Eleos, de stichting voor gereformeerde geestelijke gezondheidszorg, leiden een echtparengroep. „Geen huwelijkscursus, maar een vorm van behandeling. We stellen met elkaar een hulpverleningstraject op waar het echtpaar zich vooraf aan verbindt.” De groep komt elke twee weken samen. Gemiddeld duurt de behandeling zes tot negen maanden. Per keer doen er drie tot vijf stellen mee.

„De deelnemers zijn echtparen, korter of langer getrouwd, met matige tot ernstige relatieproblemen. Ze zijn in de loop van hun huwelijk vastgelopen in hun manier van communiceren. Het lukt hen niet meer meningsverschillen op een goede manier op te lossen. Soms heeft een echtpaar te maken gehad met ingrijpende gebeurtenissen, zoals ziekte, problemen met kinderen, het verlies van dierbaren of financiële zorgen. In de hectiek van deze spanningen raken mensen elkaar nogal eens kwijt. Soms is er sprake van een geleidelijk, onzichtbaar proces waarin beide partners steeds meer hun eigen weg gingen.”

De huwelijksproblemen kunnen zich op verschillende manieren voordoen. „Van steeds terugkerende ruzies tot het elkaar zo veel mogelijk mijden. Soms is er sprake van overmatig alcoholgebruik, depressies, pornoverslaving, chatcontacten of vreemdgaan. Als lichamelijk of emotioneel geweld een rol speelt, wordt er eerst een ”time-outprogramma” gevolgd voordat het echtpaar met de groepsbehandeling start.”

De groepsleden leren van elkaar, stelt het Eleosduo. „Er is altijd herkenning en ze ervaren steun aan elkaar. Het verschil in achtergrond en intellectueel niveau is vaak verrijkend, omdat het de ogen opent voor nieuwe mogelijkheden. Het groepsproces zorgt ervoor dat de druk om te veranderen groot is. Ook de huiswerkopdrachten werken hier aan mee. De deelnemers zien er vooraf vaak tegenop, later zijn ze er enthousiast over.”

Doelen van de behandeling zijn: leren luisteren naar elkaar, elkaars visie leren respecteren en leren geven en nemen. „De deelnemers worden zich met creatieve opdrachten bewust van hun communicatiepatroon en ieders persoonlijke aandeel daarin. Door de vaak jarenlange frustratie is de goodwill ten opzichte van elkaar minimaal geworden. Gaandeweg leren de partners hoe ze, in hun boosheid en frustratie, dieper liggende gevoelens van afwijzing, onmacht of verdriet hebben weggestopt.”

Er zitten volgens de Eleosmedewerkers „veel voordelen” aan de behandeling. „Echtparen leren met andere stellen open te praten over essentiële en vertrouwelijke zaken. Verbetering van de huwelijksrelatie gaat gepaard met persoonlijke groei. Deze werkwijze is een krachtig middel gebleken in de aanpak van huwelijksproblemen. Er wordt binnen Eleos nagedacht over verdere uitbreiding van deze behandeling.”

www.marriagecourse.nl www.verrijkjerelaties.nl www.eleos.nl Dit is het tweede artikel in een vierdelige serie over huwelijkscursussen. Morgen deel 3.