Oprichting: Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) werd in 1944 samen met de Wereldbank in het dorp Bretton Woods in de Amerikaanse staat New Hampshire opgericht. Het doel was na de Tweede Wereldoorlog een nieuw economisch systeem in de wereld op te bouwen dat op stabiele wisselkoersen was gebaseerd. De landen zouden veel meer moeten samenwerken in het monetaire beleid en in het internationale betalingsverkeer.

Aangesloten: Bij het IMF zijn 187 landen aangesloten.

Directeur: Aan het hoofd van het IMF staat de directeur. Dat is volgens de traditie een Europeaan, terwijl de Wereldbank door een Amerikaan wordt geleid. De eerste directeur was de Belg Camille Gutt (1946-1951). Eén keer stond een Nederlander aan het hoofd: oud-minister van Financiën Johan Witteveen, die in juni zijn 90e verjaardag viert. Hij was directeur van 1973 tot en met 1978. De huidige directeur, Dominique Strauss-Kahn, leidt de organisatie sinds eind 2007. Het secretariaat is gevestigd in Washington. Daarnaast heeft het IMF tien regionale kantoren. Bij het IMF werken naar schatting ongeveer 2500 mensen afkomstig uit meer dan 140 landen.

Functie: Het IMF is vooral bekend doordat het bij financiële crises ingrijpt. Het fonds helpt landen met problemen met kredieten. Daaraan zijn strenge voorwaarden verbonden, zoals sanering van de overheidsfinanciën. Bij de aanpak van de schuldencrisis in de eurozone heeft het IMF een belangrijke positie. Samen met de Europese landen heeft het IMF een fonds ingesteld, waarop tot nu toe Griekenland, Ierland en Portugal een beroep hebben gedaan.

Rol: De positie van het IMF als internationaal overlegorgaan voor de economie is sinds de kredietcrisis flink versterkt. De internationale wil groeit om het IMF de centrale rol over te laten nemen die de G20, het overlegorgaan van de meest invloedrijke economieën ter wereld, nu speelt bij het oplossen van problemen in de wereldeconomie. Volgens critici mist de G20 de democratische basis van het IMF, waar de meeste landen met een bestuurszetel ook een groep andere landen vertegenwoordigen.

Middelen: De belangrijkste middelen van het IMF zijn de ”contributies” (quota) die de lidstaten moeten betalen. Bij de vaststelling daarvan wordt onder meer rekening gehouden met het bruto binnenlands product (het totaal van geproduceerde goederen en diensten) en de transacties op de lopende rekening van een land. Hoe hoger het quotum, hoe meer stemrecht een lidstaat heeft. De quota worden elke vijf jaar aangepast. Daarnaast kan het IMF als het noodzakelijk is geld lenen bij particuliere en publieke instellingen. De invloed van opkomende landen zoals China en India is sinds een hervorming van het stemrecht- en quotasysteem enkele jaren terug groter geworden.