FNV Bondgenoten, met afstand de grootste binnen de FNV, kan zich niet vinden in het pensioenakkoord dat de vakbeweging in maart op hoofdlijnen sloot met de werkgevers.

Toen vorig jaar bleek dat –als gevolg van de kredietcrisis, de lage rentestand en een oplopende levensverwachting– de buffers van veel Nederlandse pensioenfondsen tot ver onder de verplichte minima waren gedaald, kozen de sociale partners eieren voor hun geld. Ze schetsten vervolgens in korte tijd de contouren van een nieuw stelsel waarin een dikke streep wordt gezet door iedere vorm van garantie voor de hoogte van het pensioen.

Voor de fondsen biedt dit loslaten van zekerheid de mogelijkheid om –doordat er dan ook niet meer verplicht hoge buffers hoeven te worden aangehouden– met meer geld te beleggen, in de hoop op die manier de pensioenuitkeringen in de toekomst toch te laten meestijgen met de oplopende prijzen en lonen.

Hoewel de papieren garanties van weleer vandaag de dag bar weinig waard blijken, hoef je geen scepticus te zijn om de keuze om die garanties dan maar volledig te schrappen en pensioenfondsen met meer geld te laten speculeren, een opvallende uitkomst te noemen. Waren het immers niet de pensioenfondsen die in de afgelopen jaren door slecht beleggingsbeleid en mismanagement de ooit zo vermaarde Hollandse pensioenbuffers mede hielpen verdampen?

Dat FNV Bondgenoten zich –zeker nu de urgentie van het probleem door het aantrekken van de pensioenbuffers weer wat is gedaald– bij nader inzien niet in het conceptakkoord kan vinden, is daarom niet geheel onbegrijpelijk. De bond pleit nu voor een hogere mate van pensioenzekerheid voor werknemers, in ruil voor een geringere kans op een jaarlijkse indexatie van de pensioenen voor prijs- en loonstijgingen.

Kortweg komt het verschil in visie erop neer of je nu moet kiezen voor een laag maar zeker pensioen, of voor een riantere maar tevens ook meer onzekere variant. Een vraag die door burgers verschillend beantwoord zal worden. Net zoals de een kiest voor het saaie sparen, de ander voor bloedstollend beleggen en weer een ander voor iets hier tussenin.

Daarmee raakt de huidige discussie aan een fundamenteler pensioenprobleem: dat van het gebrek aan keuzevrijheid in pensioenenland. Werknemers worden nu gedwongen zich te wenden tot het pensioenfonds in hun sector, ook al hebben ze daar weinig tot geen vertrouwen in en staan ze totaal niet achter het beleggingsbeleid van dat fonds.

Met dit gegeven in het achterhoofd doet de FNV er goed aan intern zo snel mogelijk orde op zaken te stellen en de gesprekken met werkgevers nieuw leven in te blazen. Blijft een pensioenakkoord uit, dan zal immers de politiek eigenhandig maatregelen moeten treffen. De pensioenperikelen zijn te fors om al te lang te laten sudderen. Maar het maatschappelijk belang van de pensioenvoorziening is anderzijds óók te groot om het volledig aan politici over te laten.