Gehoord en gezien op de weekmarkt in Barneveld. Oudere vrouw plukt portemonnee uit handtas om bestelde vis af te rekenen. Dan begint het gegraai in splinternieuwe maar o zo onbekende munten. De visboer blijft lachen. Mevrouw schiet in de zenuwen. „Waar is mijn bril, ik zie d’r niks van. En m’n vis wordt koud.” De transactie komt rond, maar duurt drie keer zo lang als normaal. Na nog een zucht -„we zullen wel moeten, of we nou willen of niet”- keert de dame huiswaarts. Met vis.

De reacties van het grote publiek zijn doorgaans laconiek. Nieuwsgierigheid dwong velen op nieuwjaarsdag richting pinautomaten. Quasi-nonchalant flappentappen, onverstoord in de auto stappen en vervolgens triomfantelijk de knip weer open om eurobiljetten te showen.

Dan de eerste transacties. Niet alleen ECB-president W. Duisenberg -„de invoering van de euromunten en -biljetten is een enorm succes”- is alert op de eerste eurobedragen die hij afrekent: een aardbeienmilkshake en een Big Mac voor 4,45 euro en de Franse krant Le Figaro voor 1 euro.

Ook verhalen van Jan de consument die op nieuwjaarsdag 7,20 euro naar de McDonald’s aan de A1 bij Barneveld brengt -in ruil voor wat kartonnetjes friet en een paar happen kip- doen breeduit de ronde. De Amerikaanse formule nam overigens geen risico’s en zette een dubbele bemanning in op plaatsen waar er geld aan te pas komt. Dame één nam de centen in ontvangst, dame twee rekende de hoeveelheid wisseleuro’s uit in het geval er met guldens werd betaald.

„Het is niet normaal”, aldus een woordvoerder van de hamburgergigant. „De mensen gebruiken ons compleet als bank.” Ook de pomphouders kunnen daarover meepraten. Een pakje kauwgom kopen en afrekenen met 100 gulden om zo snel en gemakkelijk een hoop euro’s in de portemonnee te krijgen.

Gisteren zagen veel tankstations zich al genoodzaakt om guldens als wisselgeld terug te geven, simpelweg om dat ze door de kleine eurocoupures heen waren. De belangenvereniging van tankstations Beta, die 1200 pompstations in Nederland vertegenwoordigt, luidde daarover de noodklok. „We zijn het beu om een glimmende minister Zalm op televisie te zien die zegt dat het allemaal zo goed gaat”, aldus Beta-bestuurder E. Schuitema. „Het water staat de tankstations tot aan de lippen. Het is de bedoeling dat guldens uit de roulatie verdwijnen. Maar op deze manier komt daar niets van terecht.”

Bij de supermarkten blijkt zich een soortgelijk probleem voor te doen. Het CBL, de brancheorganisatie van de supers, verwachtte gisteren dat honderden winkels uiteindelijk -tegen de afspraken in- gedwongen waren guldens terug te geven. Een woordvoerder van Albert Heijn onderkent het probleem van een tekort aan biljetten van 5, 10 en 20 euro, maar zei niet van plan te zijn klanten met de ’oude’ munt de supermarkt uit te sturen.

Het Nationaal Forum voor de introductie van de euro probeerde in het begin van de week dit soort geluiden de kop in te drukken, maar ging gisteren toch overstag door winkels met een dreigend tekort aan euro’s te beloven dat zij extra wisselgeld krijgen.

Als het qua problemen bij dit soort ongemakken blijft, zou ”mister euro” Duisenberg wel eens gelijk kunnen hebben. En zijn twaalf eurolanden een stukje nationale trots armer.