Het boek bestaat uit twaalf hoofdstukken, waarvan dr. J. R. Beeke de helft voor zijn rekening neemt. De andere bijdragen zijn door diverse auteurs geleverd. In de eerste hoofdstukken wordt geschreven over het gebed bij Luther en Calvijn en de Schotse reformator Knox. Met William Perkins en zijn verklaring van het gebed des Heeren volgt de overstap naar het puritanisme. In aansluiting daarop wordt het andere gebed van Christus, het hogepriesterlijk gebed, behandeld aan de hand van de verklaring van Anthony Burgess, diep en pastoraal.

Bunyan schreef over gebed in ”Ik zal bidden met de Geest” naar aanleiding van Romeinen 8. Daarna komt Matthew Henry aan bod over de praktijk van het gebed. Verder Boston (over het Onze Vader), Edwards (het gebed en de Drie-enige God), gebed en zending en ten slotte een hoofdstuk als praktische toepassing: Het gebed vandaag.

Bij de overvloed die het boek biedt, kunnen we slechts hier en daar een opmerking maken. Wat ons trof waren de talloze overeenkomsten tussen de reformatoren in hun spreken over het gebed. Deze eenstemmigheid heeft wel tot gevolg dat we in drie hoofdstukken vaak dezelfde dingen tegenkomen.

Het is daarom beter ze niet achter elkaar te lezen. Tegelijk wordt op een treffende wijze zichtbaar dat ware christenen, al kunnen ze soms theologisch van inzicht verschillen, in het gebed het hartelijk met elkaar eens zijn. Bavinck merkte eens op dat christenen in de leer mogelijk pelagiaans kunnen zijn, maar in het gebed augustijns. Dan sluiten ze alle roem uit en geven God alleen de eer.

Bidden is moeilijk. Van Luther is de uitspraak: „Van alle zware arbeid is bidden het zwaarst, omdat hij die bidt een zware strijd heeft te voeren tegen de twijfel en aanklachten van binnen, vanwege de wankelmoedigheid en onwaardigheid die we in ons voelen.”

Ook voor Bunyan was bidden zwaar werk. „Niemand weet hoeveel valkuilen er in ons hart zijn als we bidden. Wat een zijpaden en dwaalwegen zijn er niet om ons te verhinderen in Gods tegenwoordigheid te komen. Hoeveel trots, als we ons goed weten uit te drukken. Wat een onoprechtheid als we in het openbaar bidden en wat verwaarlozen we gemakkelijk het gebed in de binnenkamer, als de Geest der gebeden ons niet helpt?”

Voor deze mannen was bidden werkelijk een existentieel worstelen met God. Ik las eens van de methodist William Bramwell dat zijn haren soms nat waren van het zweet als hij uit zijn binnenkamer kwam.

Nuttig is het hoofdstuk over Matthew Henry en het dagelijks gebed. Hij illustreert met talloze voorbeelden dat onze gebeden gedrenkt moeten zijn in de Schrift. Bondig zegt hij: „Turn the Bible in prayer.” Zet de Bijbel om in gebed. Elke tekst bevat gebedsstof. De Psalmen, Gods beloften, Gods eigenschappen, maar ook de brieven.

Onze gebeden moeten geen aaneenrijging van teksten zijn, maar teksten kunnen wel de brandstof leveren voor gebeden. Vaak zijn onze gebeden meer van hetzelfde en daarom dor en krachteloos. Ze zouden frisser en levendiger worden als we eerst bij de Schrift te rade zouden gaan om met hetgeen we daar vonden, te knielen. Dan kan het bijna niet anders of onze harten zullen meegenomen worden.

Henry wijst ook op de plicht van de aanbidding. Een gebed waarin de lofprijzing ontbreekt, is volgens hem geen gebed. Hij reikt een overvloed van onderwerpen voor aanbidding aan: Gods eeuwigheid, almacht, onveranderlijkheid enzovoort. Dit element is in onze gebeden vaak te veel afwezig.

Nog meer dingen zouden te noemen zijn waarmee we onze winst kunnen doen. Te denken valt aan het gebed om de komst van Gods Koninkrijk, het gebed voor de zending, de vervolgde christenen, de bekering van de joden en de moslims, een opwekking van de kerken, de val van de antichrist en de wederkomst. Genoeg. Neem en lees. En bid.

Taking Hold of God. Reformed and Puritan Perspectives on Prayer, J. R. Beeke en Brian G. Najapfour (red.); uitg. Reformation Heritage Books, Grand Rapids, 2011; ISBN 978 1 60178 120 8; 267 blz.; € 10,95.