Veel mensen geloven tegenwoordig niet meer wat de Bijbel leert over de eeuwige straf. En zelfs zij die dat wel geloven, vinden de hel een ongeloofwaardig en afstandelijk idee. Niettemin is het een bijzonder belangrijk onderdeel van het christelijk geloof, en wel om verschillende redenen.

Jezus preekte over de hel

1. Deze leer is belangrijk omdat Jezus er meer over gepreekt heeft dan alle andere Bijbelauteurs bij elkaar. Jezus spreekt over „het eeuwige vuur” en „de eeuwige pijn”, als de uiteindelijke verblijfplaats van de engelen en mensen die God verworpen hebben (Matth. 25:41, 46). Hij zegt dat zij die toegeven aan de zonde gevaar lopen voor het „helse vuur” (Matth. 5:22; 18:8-9). Als Jezus vaker en op een bloedstollender manier over de hel sprak dan enig ander mens, dan moet dit wel een cruciale waarheid zijn. De hel was voor Jezus duidelijk een echte plaats, want Hij zei dat mensen deze na de oordeelsdag lichamelijk zouden ervaren. De hel is een plaats van fysieke en geestelijke ellende.

Afhankelijkheid

2. De leer van de hel is belangrijk omdat deze laat zien hoe oneindig afhankelijk van God wij in alles zijn. De symbolen van vuur en duisternis zijn levendige middelen om te beschrijven wat er gebeurt wanneer wij de aanwezigheid van God missen. De duisternis verwijst naar het isolement, en het vuur naar de desintegratie van het gescheiden zijn van God. Buiten de gunst en het aangezicht van God vallen wij –letterlijk– afschuwelijk en eindeloos uit elkaar.

De menselijke ziel was geschapen voor het aanbidden en genieten van de ware God. Hieruit komt al het menselijke leven voort. In deze wereld worden alle mensen, ook zij die zich van God hebben afgekeerd, ondersteund door Zijn voorzienigheid en algemene genade. Daardoor ervaren we nog wijsheid, liefde, vreugde en goedheid. Maar als we Gods ondersteunende aanwezigheid helemaal verliezen, resulteert dat in de hel.

Zelfgekozen bestemming

3. Deze leer is belangrijk omdat hij onthult hoe ernstig en gevaarlijk het is om voor jezelf te leven. Het zondige menselijke hart verlangt naar onafhankelijkheid. We willen zelf kiezen en onze eigen weg gaan. De zonde vernietigt je vermogen om te kiezen, lief te hebben en te genieten. De zonde veroorzaakt ook blindheid: hoe meer je de waarheid over God afwijst, hoe minder capabel je bent om enige waarheid over jezelf of de wereld waar te nemen (Jes. 29:9-10; Rom. 1:21).

Wat is de hel dan? Het betekent dat God ons actief overgeeft aan wat we zelf gekozen hebben – onze eigen weg gaan, weg van Hem en Zijn controle. Het betekent dat God ons verbant naar gebieden waarheen we ons hele leven probeerden te gaan. J. I. Packer schrijft: „De Schrift ziet de hel als een eigen-gekozen bestemming. (…) de hel is een gebaar van Gods respect voor de keuze van de mens. Iedereen ontvangt wat hij zelf gekozen heeft: of voor eeuwig met God zijn en Hem aanbidden, of voor eeuwig zonder God zijn, en zichzelf aanbidden.”

Het idee van de hel klinkt ongeloofwaardig voor mensen, omdat ze het oneerlijk vinden dat eeuwige straf het loon is op –in vergelijking– kleine misstappen (zoals het niet omarmen van het christelijk geloof). Ook kent bijna niemand ook maar iemand (inclusief zichzelf) die slecht genoeg lijkt om de hel te verdienen. Maar de Bijbelse leer over de hel beantwoordt deze beide tegenwerpingen. In de eerste plaats leert die ons dat mensen in het hiernamaals alleen maar ontvangen wat ze het meest begeerd hebben – God als hun Redder en Meester hebben, of hun eigen redder en meester zijn. In de tweede plaats leert hij ons dat de hel een natuurlijke consequentie is. Zelfs in deze wereld is het al duidelijk dat het de mens ongelukkig en blind maakt wanneer hij zichzelf in plaats van God in het middelpunt stelt. Wanneer onze ziel een eigengekozen weg gaat, is de hel daarvan eenvoudigweg de eeuwige voortzetting is.

De diepte van wat Jezus deed

4. De leer van de hel is belangrijk omdat het de enige manier is om te weten hoezeer Jezus ons liefheeft en hoeveel Hij voor ons gedaan heeft. In Matth. 10:28 zegt Jezus dat geen enkele fysieke verwoesting vergeleken kan worden met de geestelijke ondergang in de hel, met het verliezen van Gods aanwezigheid. Maar dit is precies wat er met Jezus gebeurde aan het kruis – Hij werd verlaten door de Vader (Matth. 27:46). Tenzij we greep krijgen op deze ”vreselijke” leer, zullen we nooit beginnen te begrijpen wat de diepte is van wat Jezus voor ons deed aan het kruis.

Regelmatig ontmoet ik mensen die zeggen: „Ik heb een persoonlijke relatie met een liefdevolle God, en toch geloof ik helemaal niet in Jezus Christus.” „Waarom niet”, vraag ik dan? „Mijn God is te vol van liefde om iemand voor eeuwig te laten lijden voor de zonde.” Maar dit wijst op een groot gebrek aan begrip van zowel God als het kruis. Aan het kruis nam God Zélf, in de persoon van Jezus, die straf op Zich.

En dus wordt de vraag: Wat heeft het jouw god gekost om ons lief te hebben en te omhelzen? Wat heeft hij verdragen om ons te ontvangen? Waar heeft deze god geleden, het uitgeschreeuwd, en waar waren zijn spijkers en zijn doornen? Het enige antwoord is: „Ik denk dat dat allemaal niet nodig was.” De ironie is echter dat we dan in onze poging om God liefdevoller te maken, Hem juist minder liefdevol maken. Uiteindelijk hoefde Zijn liefde geen actie te ondernemen. Alleen door het kruis kon onze scheiding van God worden opgeheven, en we zullen de hele eeuwigheid nodig hebben om God lief te hebben en te prijzen voor wat Hij gedaan heeft.

Het is mogelijk om de leer van de hel op onverstandige manieren te benadrukken. Uit angst voor een dogmatisch compromis leggen velen alle nadruk op de hel als Gods actieve straf, en helemaal niet op het zelfgekozen karakter van de hel. Ironisch genoeg maakt deze on-Bijbelse onbalans de hel vaak minder in plaats van meer afschrikwekkend voor ongelovigen. En sommigen kunnen zo over de hel preken dat de mensen hun levens alleen maar hervormen uit eigenbelang, uit angst voor de consequenties, en niet uit liefde en loyaliteit voor Hem Die de hel in onze plaats wilde ervaren.

Inderdaad, bij nader inzien is het juist door de leer van het oordeel en de hel dat Jezus’ uitspraken van genade en liefde zo verbazingwekkend zijn.

Tim Keller, predikant van Redeemer Presbyterian Church in New York en auteur van o.a. ”In alle redelijkheid. Het christelijk geloof voor welwillende sceptici”. Heeft u een vraag voor deze rubriek of wilt u reageren? weerwoord @refdag.nl Een uitgebreidere Engelse versie van dit artikel is te vinden op redeemer.com.