uitbraak: Ook kort voor de zomer van 2008 was er een uitbraak in antroposofisch kringen. Toen kregen in Den Haag 26 kinderen en een volwassene de kinderziekte. Later volgde nog een uitbraak in Utrecht onder zestien kinderen uit gezinnen met dezelfde levensbeschouwing. Het RIVM legde toen een verband met zomervakantiekampen van Haagse kinderen in de Utrechtse regio. Mazelen heerst in veel ontwikkelingslanden. Mogelijk zijn bezoeken aan deze landen door mensen met een antroposofische levensbeschouwing oorzaak van de uitbraak.

epidemie: Een grote mazelenepidemie in Nederland brak uit in het najaar van 1999 en hield aan tot het voorjaar van 2000. Van 3000 kinderen werd de ziekte aangemeld. Van hen was 94 procent niet ingeënt. Het werkelijke aantal zieken lag veel hoger, omdat lang niet alle gevallen werden aangemeld. Er waren 3 doden te betreuren en 150 kinderen moesten vanwege complicaties in het ziekenhuis worden opgenomen. In 1992-1993 waarde het virus eveneens op grote schaal in Nederland rond. Er werden 940 zieke kinderen aangemeld. Van de 472 in 1992 aangemelde zieke kinderen waren er 395 niet ingeënt, bijna de helft vanwege een antroposofische levensbeschouwing, de anderen hadden een reformatorische achtergrond. Het RIVM ziet in de perioden van acht jaar een golfbeweging. Zeer veel ongevaccineerde personen worden tijdens een epidemie ziek en raken vervolgens immuun. In de loop der jaren groeit echter het aantal ongevaccineerde kinderen dat na de jongste epidemie is geboren. Dat biedt het mazelenvirus mogelijkheden om zich opnieuw te verspreiden. Omdat de kinderen veelal scholen van eigen richting bezoeken waar de vaccinatiegraad lager is dan gebruikelijk, zijn dit voorkeursplaatsen van virusoverdracht.

BESMETTING: Het mazelenvirus (morbillivirus) is zeer besmettelijk, al voordat de ziekte zichtbaar uitbreekt. Het virus zit in neus en keel. Door praten, niesen en hoesten komt het in de lucht en kan door een ander, ook op grotere afstand, ingeademd worden. Een patiënt is besmettelijk van een tot drie dagen voor tot vijf dagen na het optreden van de huiduitslag. De tijd tussen besmetting en het uitbreken van de verschijnselen is acht tot veertien dagen.

SYMPTOMEN: De ziekte begint met een fikse verkoudheid: hangerigheid, loopneus, hoesten, hoofdpijn, koorts en rode ogen. Deze algemene ziekteverschijnselen verminderen meestal na een dag of twee en de koorts daalt. Op het wangslijmvlies verschijnen kleine, witte plekjes met een rode stip. Vervolgens stijgt de koorts weer en breekt er binnen enkele dagen een rode huiduitslag uit in gezicht, nek en hals. De overige lichaamsdelen volgen later. De vlekjes worden groter en lopen ten slotte in elkaar over, waarna ze na enkele dagen verdwijnen.

BEHANDELING: Er is geen specifieke behandeling van mazelen, behalve bedrust, gezonde voeding en extra fruit. Koorts is in het algemeen gunstig, omdat een hogere lichaamstemperatuur vermenigvuldiging van het virus remt. Pijnstillers onderdrukken de koorts en werken daarmee herstel tegen. Op 5 februari 2000 rapporteerden dr. K. de Meer en prof. dr. J. J. Roord, kinderartsen in het VUmc, in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde dat vitamine A bij complicaties verergering van de situatie kan tegengaan. Zij adviseerden om kinderen met (dreigende) complicaties bij mazelen een eenmalige hoge dosis vitamine A-druppels te geven (50.000 tot 200.000 internationale eenheden), afhankelijk van de leeftijd. Een homeopaat raadde aan kinderen met mazelen Belladonna D3 toe te dienen. Bij oorklachten zou Pulsatilla D30 complicaties helpen voorkomen. In orthomoleculaire kring wordt gewezen op het nut van extra vitamine A, E, C en aanvullend knoflookcapsules. Dit zou het risico op complicaties verkleinen. Ook veel drinken is volgens orthomoleculaire artsen belangrijk, omdat kinderen met mazelen hoge koorts hebben.

COMPLICATIES: De meest voorkomende complicaties van mazelen zijn oor- en longontsteking. Ook acute hersenontsteking (encefalitis) is mogelijk.

VACCINATIE: Sinds 1987 worden de meeste Nederlandse kinderen ingeënt tegen bof, mazelen en rodehond, de bmr-prik. Het vaccin bestaat uit levende, verzwakte virusdeeltjes. Vaccinatie heeft plaats op de leeftijd van veertien maanden en van negen jaar.