De basis van de inzetbaarheid van de KLu wordt gevormd door uitgebreide en frequente opleidingen voor het personeel. Voor zenuwachtige kandidaat-vliegers, door de auteurs ”spijkerbroeken” genoemd, gaat de loopbaan van start bij het Centrum voor Mens en Luchtvaart te Soesterberg. In dit luchtvaartgeneeskundig keuringsinstituut worden de kandidaten uitvoerig getest op hun fysieke en mentale geschiktheid voor het beroep van (jacht)vlieger. De auteurs, die op enkele na alle 292 foto’s maakten, geven een interessante kijkje in het opleidingstraject van de piloten, dat zich vooral in de Verenigde Staten afspeelt.

Nederland heeft voor de vliegopleiding eigen F-16’s en Apachehelikopters op vliegbases in de VS gestationeerd. Vanwege de vaak gunstige weersomstandigheden en de ruimte is opleiden in Amerika veel effectiever dan in eigen land. Zo is het oefengebied rond Fort Hood in Texas, waar acht Apaches van de KLu zijn gestationeerd, erg dunbevolkt en groter dan Nederland.

Jachtvliegers gaan na drie opleidingsfases over naar de F-16 op een basis in Arizona of Ohio. Daar worden de piloten opgeleid tot ”beperkt gereed voor de strijd”. Na succesvolle afronding gaan de vliegers met een wing op de borst naar de vliegbases in Volkel of Leeuwarden. De totale training voor jachtvlieger duurt circa twee jaar en gemiddeld halen tien kandidaten per jaar hun brevet.

In Nederland vormt de Amerikaanse F-16 de ruggengraat van de luchtverdediging. Dit gevechtstoestel werd in 1979 door de KLu in gebruik genomen. Nederland kocht 213 F-16’s. Door verliezen (37 stuks) en bezuinigingen zijn er nog maar 87 over. Oorspronkelijk zou dit type tot 2000 dienstdoen. Dankzij vijf modificatierondes is de levensduur van het toestel flink opgerekt. Eind 2015 komen de F-16’s echter aan het eind van hun structurele en operationele levensduur.

Voor de opvolging heeft Nederland twee keer kandidaten geëvalueerd. In beide gevallen kwam de Amerikaanse Lockheed Martin F-35 Lightning II er als beste uit, beter bekend als de Joint Strike Fighter (JSF). Ons land wil 85 JSF’s aanschaffen. Door forse kostenoverschrijdingen bij de ontwikkeling ervan staat dit aantal echter ter discussie, terwijl sommige politieke partijen het toestel helemaal niet willen. In 2012 wordt de beslissing over de aanschaf verwacht.

Behalve de F-16 en de (zes) verschillende typen helikopters komen in het boek ook alle andere (transport)vliegtuigen van de KLu in beeld. Evenals onderdelen zoals de gevechtsleiding, de groep geleide wapens, de kustwacht en de vogelwacht. De auteurs constateren dat onbemande luchtvaartuigen voor krijgsmachten in de toekomst steeds belangrijker worden. Volgens hen kan aanschaf daarvan in eigen land van toegevoegde waarde zijn als inzet bij onder meer terreurdreiging, rellen of andere calamiteiten. Waarmee er voor de KLu dan mogelijkheden genoeg zijn om een belangrijke bijdrage aan de veiligheid in Nederland te blijven geven.

Airpower. De Nederlandse luchtmacht, Frank Crébas en Stephan de Bruijn; uitg. Bluelife Media, Kraggenburg, 2010; ISBN 978 94 90771 01 0; 262 blz.; € 29,95.