De NAVO zal niet alleen het wapenembargo en vliegverbod boven Libië handhaven, maar ook aanvallen mogen uitvoeren op Libische troepen als die de burgerbevolking bedreigen. De ambassadeurs van de 28 NAVO-landen zijn het daar zondagavond over eens geworden.

Het NAVO-commando heeft opdracht gekregen meteen met de operaties te beginnen, zei Rasmussen. Zij mogen alleen aanvallen als de Libische bevolking of bewoonde gebieden gevaar lopen door troepen van Gaddafi. „De NAVO zal alle aspecten van de VN-resolutie uitvoeren. Niets meer en niets minder”, aldus Rasmussen. Volgens die resolutie mogen „alle noodzakelijke middelen” worden ingezet om de burgerbevolking te beschermen.

Het is niet de bedoeling dat de NAVO de kant van de rebellen kiest en het Libische leger vernietigt. „De NAVO is onpartijdig”, zei een NAVO-diplomaat. Vliegtuigen van de coalitie voerden de laatste dagen wel aanvallen op eenheden van Gaddafi uit.

Het is nog onduidelijk wat precies de rol blijft van de internationale coalitie. Frankrijk wil dat de coalitie de politieke leiding van de missie houdt omdat dan ook Arabische landen bij de besluitvorming betrokken kunnen worden. Mogelijk wordt dinsdag op een top van de coalitie in Londen besloten tot de oprichting van een contactgroep, die de bredere politieke doelen van de missie zal vaststellen. De dagelijkse uitvoering berust vanaf nu echter bij de NAVO.

De NAVO is al dit weekeinde begonnen met de handhaving van het vliegverbod en het wapenembargo. Dat zei de bevelhebber van de operatie, de Canadese luitenant-generaal Charles Bouchard, zondag. De VS beginnen volgens minister van defensie Robert Gates nog deze week met het verminderen van hun strijdkrachten rond Libië. De VS hebben steeds aangedrongen op een grotere NAVO-rol.

De Britse minister van defensie Liam Fox zei zondag dat het westen niet van plan is om de Libische opstandelingen te bewapenen. Dat zou een schending van het VN-wapenembargo zijn, aldus Fox. Het vliegverbod zal bovendien ook gelden voor toestellen van de opstandelingen.

Hoofdrol

Het leger van de Verenigde Staten heeft verreweg het grootste aandeel in de internationale interventie in Libië. Zo voerden Amerikaanse gevechtsvliegtuigen tussen half acht zaterdagavond en drie uur zondagmiddag 97 vluchten uit boven het Noord-Afrikaanse land. Andere landen die meedoen aan de missie, zoals Frankrijk, Groot-Brittannië en België, namen de overige 70 vluchten voor hun rekening.

Dat blijkt uit informatie die het Amerikaanse ministerie van Defensie zondag heeft vrijgegeven. Tot nog toe speelden de VS, Frankrijk en Groot-Brittannië een leidende rol bij de acties, die Libische burgers moeten beschermen tegen geweld door de strijdende partijen in Libië.

Sinds de actie boven Libië op zaterdag 19 maart begon, werden er volgens het Pentagon 1424 vluchten uitgevoerd boven Libië. De Amerikanen namen ruim 60 procent van deze vluchten voor hun rekening.

Terreur

Libië beschuldigt de NAVO ervan de bevolking van het Noord-Afrikaanse land te terroriseren. „De terreur die mensen doormaken, de angst, de spanning is overal”, zei een woordvoerder van het Libische regime zondag. Het militaire bondgenootschap nam eerder op de dag de leiding over de aanval op het bewind van Muammar Gaddafi.

Het regime ziet in „het onnodige voortzetten van de luchtaanvallen” een plan om de positie van de Libische regering bij eventuele onderhandelingen te verzwakken. „De NAVO is bereid om mensen te vermoorden en legerkampen, controleposten en andere plekken te verwoesten”, aldus zegsman Mussa Ibrahim. De woordvoerder gaf toe dat de opstandelingen in zijn land oprukken.

Turkije

Turkije wil bemiddelen in Libië, om een staakt-het-vuren tussen de strijdende partijen te bereiken. Dat heeft de Turkse premier Recep Tayyip Erdogan gezegd in een maandag gepubliceerd interview met de Britse krant The Guardian.

Erdogan stelt dat Gaddafi een wapenstilstand wil, maar volgens de Turkse premier zal Gaddafi daarvoor zelf ook stappen moeten zetten. „Het zou niet consequent zijn om een bestand te eisen maar te blijven schieten”, aldus Erdogan.

Erdogan waarschuwt ook het Westen. In Libië dreigt in zijn ogen een slepend conflict, dat van het land „een tweede Irak” of „een nieuw Afghanistan” kan maken. Dat zal gevolgen hebben voor de landen die militair hebben ingegrepen, aldus de Turkse premier.