Nu kan men twijfels hebben bij de aanpak van de bètamensen uit Dallas. Is de religieuze ontwikkeling wel met rekenmodellen te voorspellen? De geschiedenis heeft bewezen dat de werkelijke ontwikkeling heel anders verloopt dan de voorspelde. Neem de herleving van religie in landen die vroeger tot de Sovjet-Unie hoorden. De rekenmeesters in het Kremlin dachten jarenlang dat voor het einde van de 20e eeuw de godsdienst voorgoed zou zijn verdwenen. Dat is onjuist gebleken. Vergelijkbaar is de ontwikkeling in China.

Het is daarom goed om niet direct ondersteboven te zijn van de voorspellingen van wiskundigen. Hun berekeningen worden vaak gezien als het einde van alle tegenspraak. Maar de werkelijkheid is soms weerbarstiger dan een abc-formule.

Toch mag de boodschap van de Amerikaanse geleerden niet zomaar als onzin van tafel worden geschoven. Er is wel degelijk iets aan de hand. Feit is dat de groep bewust niet-gelovigen de laatste decennia fors is gegroeid, terwijl de groep kerkelijken sterk is afgenomen. Vaak wordt daarbij opgemerkt dat de Nederlandse bevolking weliswaar minder kerkelijk is geworden, maar niet minder gelovig.

Toch mag niet worden vergeten dat het besluit om te breken met de kerk als instituut wel een daad is. Daar gaat een boodschap van uit naar de directe woonomgeving. Buren typeren deze kerkverlaters niet langer als: „Zij gaan naar de kerk.” Daarmee verdwijnt het geloof achter de voordeur. Zo neemt de zichtbaarheid van het geloof af. Dat heeft consequenties.

Opvallend is ook dat de sombere voorspelling van de geleerden uit Dallas vooral westerse landen treft die een lange democratische traditie hebben en waar het financieel-economisch nog altijd goed toeven is. Terwijl voorheen in communistische landen het geloof ondanks de repressie bleef bestaan, lijkt in landen waar het materialisme diep geworteld is het geloof veel terrein prijs te hebben moeten geven. Dat vraagt om bezinning. Financieel-economische groeit wordt onder christenen vaak geïnterpreteerd als zegen van boven. Zou een kritischer benadering niet meer gerechtvaardigd zijn?

Er is in de westerse wereld een verontrustende groei van het atheïsme. Vaak wordt de zorg uitgesproken over de groei van de islam. En die is begrijpelijk. Maar de opmars van het moslimgeloof valt werkelijk in het niet bij de opmars van het totale ongeloof. Dat wordt ernstig onderschat. De consequenties zijn enorm. De kinderen van Jakob kregen het moeilijk toen een farao opstond die Jozef niet gekend had. Christenen moeten voorbereid zijn op een bewind dat zelfs het bestaan van Jozef ontkent. Tegen beter weten in.