Herman Wijffels: karakter vol plichtsbesef
ZWOLLE – Biografieën gaan vaak over mensen die al overleden zijn. Maar niet altijd. Journalist Jan Smit neemt bewust nú de pen ter hand voor een biografie over Herman Wijffels.
Halverwege is Smit nu, met zijn biografie die eind 2012 het licht moet zien. In dat boek wil hij vooral „de mythe Herman Wijffels” ontrafelen. „Het is een bijzonder inspirerende persoon, die met toewijding en charisma overal consensus heeft weten te bereiken. Niet alleen in zijn tijd als topman bij de Rabobank, ook binnen de SER en als informateur van Balkenende IV. Hoe deed hij dat? Hoe werkte hij? En wat maakte hem tot de Herman Wijffels die hij geworden is? Die vragen wil ik beantwoorden.”
In aanraking met Wijffels kwam Smit zo’n vijftien jaar geleden, toen hij voor zijn werk (destijds journalist bij het ANP) de eindejaarsbijeenkomsten bezocht waar Wijffels namens de Rabobank sprak. „In prachtige volzinnen hield hij uit het hoofd betogen die véél verder strekten dan alleen een simpele economische visie op het komende jaar.”
Hoewel Smit beseft dat het schrijven van een levensverhaal van iemand die in leven is het nadeel heeft dat je zo’n persoon moeilijk in de tijd kunt plaatsen, besloot hij bewust om de biografie nu te schrijven. „Wijffels is zelf geen schrijver. Speeches bereidt hij voor met wat steekwoorden op een papiertje. De man heeft geen noemenswaardig privéarchief. Wil je hem neerzetten, dan ben je afhankelijk van orale bronnen en nú leven al die mensen nog. Ook kan ik Wijffels zelf nog spreken.”
Hoewel hij Wijffels best bewondert, heeft Smit ook oog voor zijn mindere kanten. „Je kunt als bestuurder ook te veel charisma hebben. Dan durven mensen om je heen niets meer te zeggen en lopen de zaken verkeerd. Ik zou ook niet graag Herman Wijffels willen zijn. Het is een aardige man, maar bijzonder ernstig. Zijn karakter vol plichtsbesef is vooral bepaald doordat hij al op jonge leeftijd kort na elkaar zijn vader en moeder verloor en verantwoordelijk werd voor het grote gezin van acht kinderen dat verweesd achterbleef. Zelf zegt hij het zo: „Op mijn 21e viel ik in de verantwoordelijkheidsplooi.””
Tijdens de Boekenweek komt dagelijks een biograaf aan het woord. Morgen J. M. Vermeulen over ds. E. du Marchie van Voorthuysen.