In Friesland deden zich de afgelopen maanden diverse incidenten van antisemitisme voor, zoals in Leeuwarden en Sneek. Uit Sneek emigreerde een Joods gezin naar Israël omdat het zich geïntimideerd voelde.

Het Centrum Tûmba in Leeuwarden onderzoekt dit soort incidenten als ze officieel bij het discriminatiemeldpunt gemeld zijn. Tûmba kreeg in 2010 acht meldingen van antisemitisme tegen een van de 650 Joden in Friesland. De jaren daarvoor varieerde het aantal meldingen van één tot zeven. Sinds 2010 telt de politie ook bekladdingen in de vorm van swastika’s als antisemitisch incident. Dat waren er vorig jaar 38.

„Wat het aantal meldingen betreft is het antisemitisme misschien niet drastisch toegenomen”, zegt Mirka Antolovic van Tûmba. „Maar ik merk uit de verhalen van mensen die melding doen dat antisemitische uitingen de laatste tijd steeds directer en duidelijker zijn.”

„Het aantal geregistreerde incidenten geeft geen goed beeld van de werkelijke situatie”, zegt Tamarah Benima, rabbijn van de liberaal-joodse gemeenten in Noord-Nederland. „De kinderen van een Joods gezin in het noorden van Friesland werden op school zo gepest omdat ze Joods zijn, dat de ouders hen naar een andere school deden. Daar gebeuren geen incidenten.”

Volgens Yaakov Siepman uit Sneek hebben mensen die er „herkenbaar als Joden” uitzien geregeld te maken met scheldpartijen. „Zelf durf ik niet meer met een keppeltje over straat. Mijn kettinkje met hanger van een davidsster draag ik tegenwoordig onder mijn shirt, omdat ik er vaak grievende opmerkingen over kreeg.”

Mensen die in Leeuwarden naar de synagoge willen, gaan omzichtig en een voor een naar binnen, zegt Siepman: „Aan beide zijden van de steeg staan gemeenteleden op de uitkijk of er geen verdachte types rondlopen. De sjoel lijkt wel, net als zo veel synagoges in de grote steden, een schuilsynagoge van een Joodse onderduikersgemeente.”

Antidiscriminatiecentrum Tûmba kreeg vorig jaar een melding van een getuige die in Leeuwarden had gezien hoe twee mensen in elkaar geslagen werden terwijl hun ”kankerjoden” werd toegevoegd. De steeds openlijker anti-Israëlhouding en het toenemende antisemitisme dat Siepman ervaart, worden volgens hem mede gevoed door de wijze van berichtgeving over het Israëlisch-Palestijnse conflict in veel Nederlandse media. „Vaak krijgen jonge Marokkaanse kwajongens de schuld van het opkomend antisemitisme. Maar er is een veel bredere anti-Israël-en anti-Joodse houding in de samenleving.”

Rabbijn Tamarah Benima zegt dat er zeker iets moet veranderen aan de houding van de allochtone moslimgemeenschap. „Maar in de media zie je een raar soort focus. Als Israël het zat is dat er 4000 raketten vanuit Gaza worden geschoten en ingrijpt, is er meteen een extra uitzending van Pauw en Witteman.”

Minjan

In Nederland wonen ongeveer 52.560 Joden. In Friesland zijn het er 650. De liberaal-joodse gemeenten in Heerenveen en Zuid-Laren zijn zo klein dat er niet eens altijd minjan is: het minimaal vereiste aantal van tien mannelijke aanwezigen. Bij de orthodoxe gemeenten in Leeuwarden en Groningen is het van hetzelfde laken een pak.