Woestijnreis

Mijn generatie is opgegroeid met de overtuiging dat het volk van Israël het volk van God is, Zijn oogappel. Tweeduizend jaar geleden verstoten uit het beloofde land, vervolgens in de diaspora steeds veracht, verdrukt en verjaagd. Ten slotte, in Europa, hevig vervolgd en vrij- wel uitgeroeid door de waan van Hitler.

Eigenlijk werd een verbinding gelegd tussen theologische opvattingen enerzijds en de weg van het Joodse volk anderzijds. Zij zijn „de beminden om der vaderen wil”, ze verdienen onze genegenheid. We moeten hun erkentelijk zijn om wat ze ons geschonken hebben: de Heere Jezus is uit hen voortgekomen. En op de achtergrond speelt altijd mee dat er nog een grote belofte ligt voor dit volk, want geheel Israël zal zalig worden.

De vraag is of die theologische opvattingen juist zijn en een logische oorzaak van de sympathie voor de Joden, dan wel of ze er meer een gevolg van zijn. Het zou zomaar kunnen dat de mooie verhalen over de woestijnreis, de overbekende Bijbelse geschiedenissen, onwillekeurig geleid hebben tot een oudtestamentische toepassing op nieuwtestamentische omstandigheden. En daarmee tot een ideaalplaatje van land en volk, dat niet gestaafd wordt door Bijbelse feiten uit het Nieuwe Testament.

Natuurlijke takken

Over de toekomst van Israël wordt vooral in de Romeinenbrief geschreven. De Joden hebben Christus verworpen, zijn in ongeloof aan Hem voorbijgegaan. Dat gaat niet buiten Gods raad om. Hij gaf hun een geest van diepe slaap. Ze vielen omdat hun ogen verduisterd werden en ze werden afgebroken van de wortel van de olijfboom waaruit ze ontsproten waren.

In de wortel zijn wilde takken ingeplant, de heidenen, die mogen delen in het heil. Daarmee is het voor Israël niet afgelopen. God is machtig om de natuurlijke takken opnieuw in te planten. Hij kan hun ogen openen voor het heil in Christus. Dat is de lijn die Paulus schetst: alleen in het geloof in Christus zal Israël zalig worden. Dat geldt voor geheel Israël, zowel voor Jood als heiden. Allen hebben inplanting in Christus nodig, moeten gewassen en gereinigd worden in Zijn bloed. Zo, in die weg, wordt geheel Israël, het geestelijke Israël, zalig.

Ligt er dan geen belofte meer voor Gods oude bondsvolk? Jawel, de verharding is gedeeltelijk en niet definitief. God zal, wanneer de volheid der heidenen ingegaan is, het deksel van de ogen van velen wegnemen. Sommigen denken, zegt Matthew Henry, dat dit reeds gebeurd is toen voor, tijdens en na de verwoesting van Jeruzalem door de Romeinen zeer veel Joden overtuigd werden en christen werden. Anderen, zo gaat hij verder, denken dat dit nog vervuld moet worden tegen het einde der wereld.

Zonen van Abraham

Ik schrijf dit niet om nieuwe theologische inzichten te berde te brengen, maar omdat ik in verwarring gebracht ben door het boek ”Zonen van Abraham” van Elias Chacour. Het laat twee dingen op indringende wijze zien.

Allereerst dat Israël vaak bruut tekeergegaan is in de strijd om land en volk aan elkaar te verbinden. De vraag is dan niet alleen of het doel alle middelen heiligt, maar ook of het doel als zodanig wel geoorloofd is. Is Palestina wel het door God beloofde land aan een volk dat de Messias verwerpt? Daar is niet zonder meer ja op te zeggen. De vraag is of de beloften van het Nieuwe Testament verbonden zijn aan het land uit het Oude Testament. Zalig worden gebeurt niet in Jeruzalem, maar door het bloed van Christus, voor Jood en heiden. De tempel is verwoest. Het heiligdom is daar waar Christus is, aan Gods rechterhand.

Het boek laat vervolgens zien dat er ook Palestijnen zijn die geloven dat Jezus hun Zaligmaker is. Daarmee kunnen zij aanspraak maken op de beloften voor het geestelijke Israël. Maar zij kunnen ook het land claimen. Ze waren eigenaar, hebben er eeuwenlang gewoond. Na de Tweede Wereldoorlog was er bij deze mensen ruimte, zowel fysiek als mentaal, voor de komst van de staat Israël. De arrogante houding van de Joden, waarbij de rechten van de oorspronkelijke bewoners verkracht werden, leidde echter tot desillusie en verzet. Zonen van Abraham werden –bij wijze van spreken– zonen van Hamas.

Mijn sympathie voor Israël blijft onverminderd groot. Ik wil slechts wijzen op onbalans en eenzijdigheid. En de overtuiging delen dat een oplossing van het conflict in het Midden-Oosten alleen mogelijk is wanneer de partijen respect opbrengen voor elkaar en samen de toevlucht nemen tot de Zaligmaker.

Als zo geheel Israël zalig wordt, zal er werkelijk vrede zijn.

Reageren aan scribent? welbeschouwd@refdag.nl