Het nieuwe kabinet is compleet. In totaal is het aantal ministers met twee uitgebreid. Het staatssecretariaat voor Ontwikkelingssamenwerking is weer een ministerspost geworden en we hebben, ter wille van D66, nu ook een minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Deregulering. Van de hier en daar met goede argumenten bepleite reductie van het kabinet is niets terechtgekomen. Met zestien ministers is het team juist groot uitgevallen.Bij elkaar hebben we nu drie ministers zonder portefeuille. Dat is een record. Ministers zonder portefeuille worden veelal uit partijpolitieke overwegingen benoemd. Zo hadden we in de jaren vijftig een minister voor Bezitsvorming en PBO, dat waren typisch stokpaardjes van de toen invloedrijke KVP.

Een speciale minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie was bij de vorige formatie een wens van de LPF. CDA en PvdA zijn altijd voor een minister voor Ontwikkelingssamenwerking. Staatsrechtelijke hervormingen staan bij D66 hoog aangeschreven. Met een aparte minister voor dit onderwerp kan deze partij haar deelname aan het kabinet beter verdedigen.

Toen het eerste kabinet-Balkenende aantrad, riep het veel kritiek op dat er slechts één vrouwelijke minister was. Dat was aanzienlijk minder dan de vier dames die bij het laatste kabinet-Kok aan de ministerstafel aanschoven. Met name Zalm moest het ontgelden omdat hij geen liberale vrouwen had kunnen vinden. Zo gaat dat tegenwoordig.

Bij de LPF was de afwezigheid van vrouwelijke ministers minder een probleem. Die partij droeg vanaf het begin een nogal mannelijk stempel. De vrouwelijke staatssecretaris voor Emancipatiezaken waarmee de LPF op de proppen kwam, was geen succes. Zij bleek ten aanzien van haar Surinaamse verleden een selectief geheugen te hebben. Binnen 24 uur moest zij het veld ruimen.

Bij de nu lopende formatie was Zalm gedwongen om desnoods uit het politieke niets met een aantal dames tevoorschijn te komen. Oud-minister De Grave viel daardoor buiten de boot. Hij moest zijn tol betalen aan de emancipatiewoede.

Het CDA bezet de helft van de ministersposten. Aangezien bij staken van stemmen de premier de doorslag geeft, is daarmee de christen-democratische inbreng in het kabinet veiliggesteld. Puur op basis van de kamerzetels is het CDA echter onderbedeeld. Die partij levert immers veel meer dan de helft van de zetels waar de coalitie op steunt.

D66 moest echter over de streep getrokken worden. Die partij is met twee ministersposten zwaar overbedeeld. Wanneer de kabinetsformatie naar de kant van de kleine christelijke partijen was uitgevallen, hadden die wellicht ook op een dergelijke oververtegenwoordiging kunnen rekenen. Maar dat ging niet door en dat was eigenlijk wel te verwachten.

Binnenkort heeft Nederland weer een nieuwe regering. De meeste bewindslieden zaten ook al in het vorige kabinet en kunnen dus snel aan de slag. De economische en financiële omstandigheden zijn er niet makkelijker op geworden. Des te meer is daarom van belang dat de premier er in slaagt zijn ploeg tot een hecht team aaneen te smeden. Lukt dat dit keer ook niet, dan komt onvermijdelijk het einde van Balkenende als politiek leider in zicht.