Volgens Henk van der Kolk, politicoloog aan de Universiteit Twente, zijn stemhulpen niet betrouwbaar. „De selectie van stellingen heeft onvermijdelijk iets willekeurigs. Verder worden partijen soms neergezet als tegenstanders van een maatregel omdat ze stellen dat ze tegen zijn, tenzij voldaan is aan bepaalde voorwaarde, terwijl andere partijen worden neergezet als voorstander omdat ze hebben gezegd dat ze voor zijn mits voldaan wordt aan een bepaalde voorwaarde. Met hetzelfde recht zou kunnen worden gezegd dat de partijen het met elkaar eens zijn.”

De universitair hoofddocent wil overigens dat niet zeggen dan alle stemhulpen even onbetrouwbaar zijn. „De Stemwijzer en het Kieskompas bijvoorbeeld proberen bij de selectie van stellingen wel een groot aantal onderwerpen mee te nemen.” Als mensen een ‘subwijzer’, zoals de natuurwijzer invullen en een afgewogen oordeel willen, komen ze bedrogen uit. „Maar als men wil weten wat er rond een bepaald onderwerp speelt, waar de keuzes liggen, dan is zo’n eenzijdige kieswijzer stimulerend.”

Belangrijk onderwerp dit jaar is of het huidige kabinet zijn meerderheid ook in de Eerste Kamer behaalt via de getrapte verkiezingen. In de twee grootste kieshulpen is er volgens Van der Kolk geen overdreven aandacht voor dit onderwerp. „Maar de PVV maakt wel wat los. Als gevolg daarvan zie je nu relatief veel aandacht voor de indirecte verkiezingen voor de Eerste Kamer. Dat leidt tot specifieke, nationaal-georiënteerde wijzers die kiezers wijzen op een belangrijk neveneffect van hun provinciale stem.”

Voor Van de Kolk is elke discussie over politieke onderwerpen meegenomen. „Ik kan me dus niet voorstellen dat kieswijzers dommer maken. Op zichzelf maken ze de kiezer echter ook niet slimmer. Pas als mensen met elkaar praten over de adviezen en de stellingen, en pas als ze de toelichtingen lezen komen snappen ze een beetje beter waar het om draait in het provinciehuis.”

Volgens de politicoloog is nooit systematisch onderzocht of stemhulpen de opkomst doen toenemen. „Dat neemt niet weg dat er wel sterke aanwijzingen zijn dat ze helpen. Stemhulpen leiden tot discussie en van discussie weten we dat dat de opkomst vergroot. Ik denk dus dat ze wel helpen.”

Van der Kolk zelf vult nogal eens een kieshulp in - beroepshalve. „Maar ik let vooral op de selectie van stellingen, de vraagstelling en de manier waarop het advies tot stand komt. Ik neem ze daarom ook niet zo serieus. En hoewel ik iedereen aanraad er een paar in te vullen, bij voorkeur samen met anderen, hoop ik dat niemand zonder meer het advies volgt van zo’n stemhulp. Een stemhulp is een onbeholpen samenvatting van een complexe zaak.”