„We hadden verwacht dat het dit jaar in het licht van het economisch herstel zou aantrekken, maar de eerste berichten zijn niet positief”, zei Gertjan Slob van Locatus, een informatieleverancier van winkelvastgoed vrijdag. „Het gaat hard.”

Vorige week werd bekend dat de eigenaar van elektronicaketen It’s definitief over de kop is gegaan, meldde boekenclub ECI dat de stekker uit de winkels gaat en werd vrijdag bekend dat de toekomst van de winkels van Hans Textiel ongewis is.

In 2009 groeide het aantal winkelpanden zonder uitbater erin met 9 procent, vorig jaar kwam daar nog eens 10 procent bovenop. „Een dramatische toename”, aldus Slob. Bovendien staan steeds meer panden structureel leeg, stelt Locatus. Ondanks de leegstand kwam er het afgelopen jaar nog eens ruim 430.000 vierkante meter winkeloppervlak bij, waarmee het totaal op bijna 30 miljoen vierkante meter komt.

Consumenten kopen steeds vaker producten via internet en dat gaat ten koste van de verkopen in de echte winkel. „Het gaat dan vooral om elektronica en kleding”, stelde hoofdeconoom Michiel Vergeer van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Volgens Locatus helpt de verkoop via internet inderdaad niet mee. „Maar dat is niet de voornaamste reden dat er zo veel winkelpanden leegstaan”, aldus Slob.

Uit gegevens van het CBS blijkt dat vooral winkels voor woninginrichting en de doe-het-zelfwinkels kampen met een flinke omzetdaling. De woonwinkels zagen de omzet de afgelopen twee jaar met 13 procent dalen, terwijl de kluswinkels 12 procent minder omzet boekten.

Kledingwinkels, speciaalzaken en elektronicawinkels zagen de omzet ook flink afnemen. „Dat heeft vooral te maken met de economische crisis”, zei Vergeer. „Consumenten houden de hand op de knip en winkels zien hun omzet dalen. Dat leidt weer tot faillissementen en dus lege winkelpanden.”

Op de toplocaties blijft de leegstand met 2 procent stabiel, aldus Locatus. Op C-locaties, de veel minder drukke straten in de steden, stijgt de leegstand verder naar ruim 12 procent. Dat betekent dat één op de acht winkels daar leegstaat.

De leegstand is het laagst in het centrum van Amsterdam (2,33 procent) en Utrecht (3,45 procent). „De locaties met de hoogste huren hebben de laagste leegstand”, zei Slob. „Winkeliers willen het liefst dicht bij elkaar zitten op drukke locaties.”

De winkelgebieden die het hardst worden getroffen zijn Echt (21 procent), Schiedam (20 procent), Geleen (18 procent) en het Rotterdamse Oude Noorden (17 procent). „De leegstand in Geleen is het gevolg van de vergrijzing. Er komen ook minder mensen wonen”, aldus Slob. „Schiedam ondervindt hevige concurrentie van Rotterdam. De havenstad ligt tenslotte om de hoek.”