Dag 7: Onrust in Egypte
Egypte is voor de zevende achtereenvolgende dag het toneel van protesten. De demonstranten eisen het vertrek van president Hosni Mubarak. Lees hier de ontwikkelingen van maandag in Egypte.
21:20 uur – Vicepresident Omar Suleiman heeft maandagavond voor de staatstelevisie verklaard dat president Mubarak hem opdracht heeft gegeven de dialoog met alle politieke partijen te starten.
21:05 uur – Dag 7 van de protesten in Egypte nadert zijn einde. Ondanks de avondklok verblijven duizenden demonstranten op het Tahrirplein in Caïro. Zij maken zich op voor een nieuwe dag van protesten. De demonstranten hopen morgen, dinsdag, op meer dan een miljoen deelnemers aan een massale protestmars tegen het regime van president Mubarak.
20:48 uur – Het hoofd van de Arabische Liga, secretaris-generaal Amr Moussa, heeft opgeroepen tot een vreedzame overgang „van het ene naar het andere tijdperk” in Egypte. Zondag drong Moussa al aan op een democratisch bestel met meerdere partijen in Egypte. „Alleen een nieuwe premier en nieuwe ministers zijn geen garantie voor verandering”, zei hij toen.
20:45 uur – De landen van de Europese Unie gaan de terugkeer van burgers uit Egypte coördineren. Dat hebben de ministers van Buitenlandse Zaken van de EU-lidstaten afgesproken, aldus de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, Uri Rosenthal. Hiermee willen de lidstaten voorkomen dat er vliegtuigen uit Egypte vertrekken met onnodig lege plaatsen.
20:45 uur – De 27 ministers van Buitenlandse Zaken van de Europese Unie hebben maandag in Brussel de hoop uitgesproken dat het in Egypte tot een „ordelijke overgang” komt naar een regering die door de brede bevolking wordt gesteund. Die regering moet dan de wegbereider zijn voor vrije en eerlijke verkiezingen.
20:35 uur – Een correspondent van nieuwszender Al Jazeera in Caïro meldt nog steeds grote groepen demonstranten op het Tahrirplein in de hoofdstad, „afkomstig uit uiteenlopende politieke en demografische groeperingen. Ondanks de instabiele en onveilige situatie doet het aan als een reusachtig slaapfeest in hartje Caïro.”
20:25 uur – Op Twitter is vanavond onder de hashtag #Pray4Egypt een gebedsactie gestart voor de inwoners van Egypte.
20:15 uur – De woordvoerder van president Obama, Robert Gibbs, heeft zojuist in een persconferentie aangedrongen op onderhandelingen tussen de regering en oppositiegroepen. Volgens Gibbs is het tijd voor actie. Hij ontkende dat er op dit moment contacten zijn tussen de Verenigde Staten en oppositieleider ElBaradei.
20:05 uur – Israël heeft ermee ingestemd dat Egypte enkele honderden militairen naar de Sinaï-woestijn stuurt. Het is voor het eerst sinds een vredesverdrag in 1979 dat Israël extra militairen toelaat in dit gebied dicht bij de Israëlische grens. Aanleiding zijn de aanhoudende onlusten in Egyptische steden. De Israëlische legerradio zei dat er achthonderd Egyptische soldaten onderweg zijn naar de toeristische badplaats Sharm al-Sheikh. Die ligt zo’n 200 kilometer van de grens met Israël. „Het was een noodzakelijke beslissing. De Egyptische autoriteiten proberen de opstand in de Sinaï onder controle te krijgen”, zei een Israëlische topmilitair, die voorheen de grensregio bewaakte. „Het is een bemoedigend signaal dat dit gebeurt in coördinatie en niet eenzijdig.”
20:00 uur – Ook persbureau Reuters meldt nu dat het leger niet van plan is geweld te gebruiken tegen de demonstranten en citeert uit de verklaring van het leger: „De aanwezigheid van het leger op straat dient uw veiligheid en welbevinden. Het leger zal geen geweld gebruiken tegen onze bevolking.” Verderop in de verklaring lijkt het leger zich achter de demonstranten te scharen: „Het leger is zich bewust van de rechtmatigheid van uw eisen en neemt zijn verantwoordelijkheid in de bescherming van de natie en haar burgers. Het leger erkent dat vrijheid van meningsuiting via geweldloze middelen een recht is voor eenieder.”
19:40 uur – Verschillende bronnen, waaronder de tv-zender Al Arabiya, melden dat het leger in een officiële verklaring te kennen heeft gegeven geen geweld tegen demonstranten te zullen gebruiken. Het leger zegt de eisen van de demonstranten legitiem te vinden.
19:40 uur – „Het is menens in Egypte,” zegt een 54-jarige man uit Maastricht die vandaag op Schiphol terugkeerde uit het Noord-Afrikaanse land. De man was in Alexandrië in het noorden en zag op de weg naar Caïro dat de duizenden ontsnapte gevangenen auto’s stopten en meenamen. Hij is hard doorgereden.
19:20 uur – In Caïro lijkt de rust weergekeerd op straat. Dat meldt de Nederlander Jos Strengholt tegenover de Wereldomroep. In hetzelfde interview zegt Strengholt, priester bij de Anglicaanse kerk, er niet over te denken Egypte te verlaten. „In mijn kerk komen Egyptenaren en buitenlanders. Als zij in de penarie zitten, wil ik niet weg.”
19:15 uur – De Egyptische organisaties in Nederland houden dinsdagmiddag een demonstratie op de Dam in Amsterdam. Met de demonstratie willen ze steun betuigen aan de ‘miljoenmannenmars’ van de demonstrerende bevolking in Egypte en eisen ze het vertrek van de zittende president Hosni Mubarak. Dit kondigde de algemene vereniging van Egyptische organisaties in Nederland maandag aan.
15:00 uur – De Amerikaanse president Barack Obama heeft zondag met premier Recep Tayyip Erdogan overlegd over de situatie in Egypte. Turkije heeft regionaal veel aanzien en de Verenigde Staten willen samen met Turkije proberen te voorkomen dat het Midden-Oosten in chaos vervalt.
14:59 uur – Al Jazeera meldt dat de zes journalisten van de nieuwszender die eerder in Caïro waren opgepakt, weer zijn vrijgelaten.
14:15 uur – De Europese Unie wil dat de Egyptische president Hosni Mubarak onmiddellijk met de oppositie gaat praten. Dat zei EU-buitenlandchef Catherine Ashton maandagmiddag in Brussel voor een vergadering met de 27 ministers van Buitenlandse Zaken van de EU-lidstaten, waarbij de onrustige politieke situatie in Egypte een van de hoofdthema’s zal zijn. Ashton wil ook dat Mubarak zich de kritiek van de demonstranten op zijn regering aantrekt.
14:10 uur – Egypte heeft maandag al het treinverkeer stilgelegd, nadat demonstranten ertoe hadden opgeroepen dinsdag massaal naar de hoofdstad Caïro te komen. Dat meldt de staatstelevisie. De betogers hopen een miljoen mensen op de been te krijgen.
13:57 uur – De scheepvaart door het Suezkanaal ondervindt geen ernstige hinder van de crisis in Egypte. Wel zijn er problemen in de haven Suez. Beveiligers die mee moeten met schepen die naar het zuiden, naar de Golf van Aden, varen, kunnen niet aan boord omdat er geen douanebeambten zijn om hun uitreis te regelen.
13:55 uur – AkzoNobel heeft zijn verffabriek in Egypte gesloten vanwege de onrust in het land. Eerder legde Unilever zijn fabrieken al stil.
13:52 uur – Plunderaars hebben in Egypte een aantal pakhuizen van musea leeggeroofd, waarin eeuwenoude artefacten lagen opgeslagen. De dieven hebben kunstwerken gestolen. Ook zijn objecten beschadigd geraakt. Dat meldden archeologen maandag. Een van de getroffen pakhuizen behoort tot het Qantaramuseum, nabij de stad Ismailia. Daar liggen zeker drieduizend objecten uit de Romeinse en Byzantijnse tijd opgeslagen. De plunderaars zouden op zoek geweest zijn naar goud. Ook zouden opslagplaatsen nabij de piramides van Saqqara en Abu Sir zijn geplunderd.
13:45 uur – De nieuwe Egyptische regering krijgt steeds meer vorm. De Egyptische staatstelevisie meldt dat Aboul Gheit minister van Buitenlandse Zaken blijft. Minister van Defensie Mohamed Hussein Tantawi is aangewezen als vicepremier, Samiha Fawzi Ibrahim als minister van Handel en Samir Mohamed Radwan als minister van Financiën.
13:25 uur – De Moslim Broederschap wil niet in gesprek gaan met de nieuwe premier, Ahmed Shafiq. „Shafiq en Omar Suleiman (de nieuwe vicepresident) zijn de pilaren van het regime en hebben deelgenomen aan onrecht en corruptie, uit hun handen komt hervorming noch democratie.” Aldus een voorman van de islamitische beweging, Mahmud Ghazali, maandag. De Broederschap zou volgens een andere zegsman, Ali ElBaradei, wel zijn geïnteresseerd in een dialoog met de strijdkrachten. Ali is een broer van oppositieleider Mohammed ElBaradei. Die zou voorzitter van een comité moeten worden dat met de strijdkrachten spreekt.
13:23 uur – Al Jazeera meldt dat zes journalisten van de nieuwszender zijn gearresteerd in Caïro. Een van hen plaatste kort voor de arrestatie nog het volgende bericht op Twitter: „4 soldiers entered room took our camera. Wr ae under military arrest”.
13:20 uur – President Mubarak heeft een nieuwe minister van Binnenlandse Zaken benoemd. Het betreft de gepensioneerde generaal Mahmoud Wagdy. Dat meldt de Arabische nieuwszender Al Jazeera.
12:40 uur – Alle banken in Egypte blijven voorlopig gesloten. Dat heeft de centrale bank van het Arabische land maandag laten weten. Het is niet bekend wanneer de banken weer opengaan. De plaatsvervangend gouverneur van de centrale bank, Hisham Ramez, zei dat elke dag opnieuw wordt bekeken of het mogelijk is de banken weer te openen.
12:26 uur – Demonstrerende Egyptenaren vragen zich af of Mohammed ElBaradei de juiste man is om hun land na de mogelijke val van president Hosni Mubarak te leiden. „Ik ben niet overtuigd door ElBaradei, zelfs als overgangsfiguur. Hij is niet echt in het land aanwezig geweest”, zegt verkoopdirecteur Omar Mahdi. Ook de 36-jarige Walid Abdel-Mit’aal vindt hem niet erg aanvaardbaar.
12:17 uur – Unilever legt zijn fabrieken in Egypte voorlopig stil vanwege de onrust in het land. Dat liet een woordvoerster van het bedrijf maandag weten. Unilever heeft twee fabrieken in het Noord-Afrikaanse land. De productie in die fabrieken is tot nader order stilgelegd, aldus de woordvoerster. Ook het kantoor in Alexandrië is voorlopig gesloten. Ze kon niet aangeven welke financiële consequenties dit voor het bedrijf heeft.
12:08 uur – Nederland is geërgerd en bezorgd over de manier waarop de correspondent van dagblad Trouw en andere journalisten in de afgelopen tijd in Egypte zijn behandeld. De Nederlandse ambassadeur in Caïro heeft dat duidelijk gemaakt aan de Egyptische autoriteiten. Hij heeft er bij hen op aangedrongen de vrijheid van pers en nieuwsgaring te respecteren en te waarborgen. Die boodschap is ook overgebracht aan de Egyptische ambassade in Den Haag, schreef minister Uri Rosenthal van Buitenlandse Zaken maandag aan de Tweede Kamer.
11:59 uur – Veel Nederlanders in Egypte hebben zich via internet laten registreren bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. Het ministerie had eerder opgeroepen dat te doen. Den Haag heeft drie consulair medewerkers naar Egypte gestuurd voor extra ondersteuning. Dat liet een woordvoerder van het departement maandag weten. Het ministerie heeft in Den Haag een ‘crisisteam Egypte’ ingericht. Dag en nacht komen daar telefoontjes binnen met vragen van familieleden of van toeristen vanuit Egypte.
11:48 uur – De Egyptische president Hosni Mubarak heeft maandag generaal Murad Mowafi benoemd als nieuw hoofd van de inlichtingendiensten. Mowafi was eerder de gouverneur van de provincie Noord-Sinaï. De inlichtingendiensten zijn een cruciaal onderdeel van de politiestaat Egypte die niet alleen de burgers maar ook de militairen in de gaten houden. Mowafi volgt Omar Suleiman op, die zaterdag is gepromoveerd tot vicepresident.
11:30 uur – De Syrische president Bashar al-Assad kondigt politieke hervormingen aan, in reactie op de onrust in Egypte, Tunesië en Jemen. Dat zegt hij in een interview met de Amerikaanse krant Wall Street Journal.
11:15 uur – In Israël bestaat grote bezorgdheid over de ontwikkelingen in Egypte. Israëliërs vrezen dat de moslimbroederschap vroeg of laat misbruik maakt van de situatie en het in 1979 gesloten vredesakkoord tussen beide landen aan stukken scheurt, schrijft onze correspondent in Jeruzalem.
11:10 uur – Transavia haalt maandag met acht extra vluchten ongeveer 1500 toeristen op uit Egypte. Een woordvoerster van de luchtvaartmaatschappij zei dat het eerste vliegtuig met toeristen uit Egypte in de loop van de middag alweer wordt terugverwacht. De toestellen halen mensen op uit Hurghada, Marsa Alam en Sharm el-Sheikh.
10:40 uur – Waarnemers in Caïro meldden maandag naar schatting 50.000 mensen op het Bevrijdingsplein, het Tahrirplein. Elders in de metropool lijkt het normale leven terug te keren.
10:30 uur – De internationale kredietbeoordelaar Moody’s heeft zijn waardering voor Egyptisch staatspapier verlaagd. De beoordeling gaat een stap omlaag tot ‘Ba2’. Egypte staat volgens het bureau voor grote uitdagingen op het gebied van de hoge werkloosheid, de opgelopen inflatie en de armoede in het land. Moody’s waarschuwt dat de kredietbeoordeling verder omlaaggaat als de situatie in het land verder escaleert. Wanneer de kredietwaardigheid van een land verlaagd wordt, betekent dit dat het meer rente moet gaan betalen op leningen die het afsluit.
10:01 uur – Israël roept de VS en Europa op terughoudend te zijn in de kritiek aan het adres van president Mubarak. Dat meldt de Israëlische krant Haaretz. Volgens diplomaten in Jeruzalem is het in het belang van het Westen dat de stabiliteit in Egypte gewaarborgd blijft. „De Amerikanen en de Europeanen moeten er voor waken zich mee te laten slepen door de publieke opinie. Ze moeten hun gezamenlijke belangen niet uit het oog verliezen. De reacties in het Westen worden ook in Jordanië en Saudi-Arabië opgemerkt.”
9:45 uur – Demonstranten hebben maandag opgeroepen tot een algemene staking. De eerste demonstranten komen weer samen op het Tahrirplein.
9:25 uur – De Egyptische politie keert volgens waarnemers geleidelijk aan terug in het straatbeeld van Egyptische steden waar betogingen zijn gehouden. De agenten trokken zich vrijdagavond terug tijdens hevige onlusten waarbij werd geplunderd en brand werd gesticht. Militairen trokken toen steden binnen.
9:20 uur – Betogers in de Egyptische hoofdstad Cairo hebben laten weten dinsdag een protestmars te houden die ze naar Amerikaans voorbeeld ‘een miljoenmannenmars’ noemen. Ook zijn er maandag oproepen gedaan te staken uit protest tegen de regering. Het is dinsdag precies een week geleden dat grote betogingen tegen het regime van president Hosni Mubarak in verscheidene steden in Egypte losbarstten. Mubarak is al bijna dertig jaar aan de macht, terwijl de problemen in het slechts voor een klein deel bewoonbare land van meer dan 83 miljoen inwoners alsmaar groter lijken te worden.