Hij is beduusd van alle media-aandacht. Terwijl zijn vereniging wel vaker veel negatieve reacties te verwerken kreeg. Rond 2005 ontstond veel ophef toen Bijbel & Onderwijs de Harry Potterserie als occult betitelde. Maar het tumult dat afgelopen week losbarstte, had Werkman niet verwacht. Hij werd geïnterviewd door de EO en door NTR. Columnisten zeiden alles wat mooi en lelijk is. Bekritiseerd auteur Anna van Praag schreef een opinieartikel in de Volkskrant.

„Ik ben vreselijk geschrokken van de vele antichristelijke en hatelijke reacties, die vaak niet op de inhoud ingingen”, zegt Werkman. Maar ook: „Ik ben hier blij mee. Ik kon mijn verhaal kwijt. Misschien gaan mensen nadenken.”

Verbaast de ophef u?

„Ik had niet gerekend op zulk heftig verzet. Ook een gewone, fatsoenlijke Nederlander heeft toch zijn grenzen? Die keurt een boek als ”De zuurtjes” (zie ook kader, MO) waarin het halfverrotte lichaam van een vader wordt opgegraven toch ook af? Ik had gedacht dat dit veel breder gedragen zou worden. Het is een ontnuchtering voor me. Denk bijvoorbeeld ook aan wreedheden met dieren, dat komt ook voor in de boeken. Ik dacht: Misschien steunt die dame van de dierenpartij ons wel.

Veel mensen die deze boeken goedpraten, schermen met het woord fantasie. Weet u wat ik fantasie vind? Als een kind met een takje speelt: dit is een trein. Met een stokje: dit is een auto. Maar waar is het voor nodig dat volwassen mensen met hun bizarre fantasie de fantasie van kinderen zo beïnvloeden? Soms met occulte en satanische zaken die de Bijbel streng verbiedt. In mijn vakgebied spreek ik ook niet-christenen die hier absoluut het gevaar van inzien.”

Het artikel zou oproepen tot een boycot van bepaalde kinderboeken.

„Daar kan ik twee dingen over zeggen. Eén: Iedereen die dat wil, kan bepaalde boeken boycotten. Wij, Bijbel & Onderwijs, roepen daartoe niet op. We zijn blij dat iedereen de boeken kan kopen die hij wil. Twee: Deze mevrouw roept niet op tot een boycot. Ze ging naar de boekhandel en de bibliotheek, noemde inhoudelijke feiten en toen hebben de boekhandel en de bibliotheek zelf in overweging genomen wat ze met de boeken zouden doen.”

„Een fel en aanvallend artikel”, karakteriseert Boekblad. Heeft u de juiste toon getroffen?

„Het is een heel goede toon. Je moet duidelijk zijn. De karakterisering „een satanisch boek” (over ”De zuurtjes”, MO) gaat ver, maar het is waar. Als kinderen boeken lezen die neigen naar het occulte, raken ze ermee vertrouwd. Dat is heel gevaarlijk.”

Veel kinderboeken zijn „heel heftig” erkende Anna van Praag, auteur van het eveneens gewraakte ”Nooit meer lief” over „rotkind” Joni in radioprogramma Dichtbij Nederland van de NTR. „Maar de wereld waarin kinderen opgroeien is ook heel heftig.” Dus moet die wereld worden beschreven…

„Daar ben ik het in principe niet mee oneens. De vraag is: Wanneer? Op welke leeftijd acht je het kind daarvoor geschikt? Hoe ver ga je erin? Per kind is dat verschillend. Als ze net geboren zijn, moeten kinderen zich volzuigen met liefde en moedermelk. Rond de twaalfjarige leeftijd begint het abstracte denken. De prefrontale cortex, een deel van de hersenen waarin het onderscheidingsvermogen zit, is dan nog lang niet volgroeid. Dat wil niet zeggen dat kinderen totaal niet weten wat goed of slecht is. Je gaat ze daarin oefenen. Zo vind ik: Eerst goede boeken lezen – het kind moet een basis van het goede hebben. Als ze ouder worden komen ze genoeg ellende tegen.”

Het boek ”Tiffany Dop” van Tjibbe Veldkamp komt ook aan bod in het artikel. De hoofdpersoon groeit weliswaar op in een asociaal gezin met alle uitwassen van dien, uiteindelijk snakt ze naar liefde. Dat is een boodschap die u moet aanspreken.

„We kijken niet alleen naar de boodschap in een boek. Ook losse aspecten zijn belangrijk. Je weet niet wat daarmee gebeurt in het hoofd van een kind. Bovendien: slechte details zijn toch nergens voor nodig? Ik zou aan de auteurs van zulke boeken wel eens willen vragen: Hoe zou u het vinden als mensen zo met u omgaan als de karakters in uw boek doen?”

Kinderboekenschrijver Manon Sikkel uitte op Radio 1 een „dreigement”, waarin ze stelde dat „wij als kinderboekenschrijvers gewoon doorgaan en misschien nu wel nog veel extremer gaan schrijven.” Schiet uw aanpak zijn doel voorbij?

„Wij kunnen dit natuurlijk niet voorkomen. Maar ik vraag me werkelijk af: kan het nog extremer? Moeten ze dan iemand levend gaan villen of zoiets? Dan zullen toch meer fatsoenlijke Nederlanders zeggen: Dit wil ik niet. Misschien moeten christenen zich meer laten horen. Een EO-man die ik sprak –ik vergat zijn naam– zei me: „Wij delen jullie mening, maar we kunnen bijna geen mensen vinden die dit standpunt willen verwoorden.””

Verontruste moeder luidt alarmbel

Het artikel ”Het kwaad in de jeugdliteratuur”, dat sinds twee weken op de website van Bijbel & Onderwijs staat, heeft veel tongen losgemaakt. Het is geschreven door een „verontruste moeder” die in het onderwijs werkt. De site meldt alleen de initialen M. H. I. De dame in kwestie wil de pers niet zelf te woord staan.

De bezorgde onderwijzeres stelde Bijbel & Onderwijs voor iets te schrijven over de verkeerde tendens die ze opmerkte in de moderne jeugdliteratuur. Haar artikel wijst op een „zogenaamde verheerlijking en normalisering van geweld, negativiteit en zelfs grafschennis” in kinderboeken. De auteur gaat vooral in op het vorig jaar bij uitgeverij De Geus verschenen ”De zuurtjes” van Jaap Robben en Benjamin Leroy, waarin onder meer een paginagrote illustratie staat waarop „een hond het stoffelijk overschot van de vader (van de hoofdpersonen) heeft opgegraven en in zijn bek heeft.” Een „satanisch boek”, luidt de conclusie.

Ook drie andere boeken passeren, zij het veel beknopter, de revue. ”Niets” van Janne Teller –daarin „graven de hoofdpersonen een overleden broertje op”–, ”Nooit meer lief” van Anna van Praag –over een ‘rotkind’ dat vooral niet lief wil zijn– en ”Tiffany Dop” van Tjibbe Veldkamp –waarin een meisje uit een asociaal milieu koste wat het kost zwanger wil raken. Het laatste boek werd eerder ook bekritiseerd door de Bond tegen het vloeken.

De auteur vraagt docenten en voorgangers om te waarschuwen, docenten hun leerlingen te ontraden op deze boeken te stemmen voor de Kinderjury en bezocht zelf boekhandel en bibliotheek om te vragen deze boeken te weren.

Lees hier het artikel Kwaad in de jeugdliteratuur op de site www.bijbelenonderwijs.nl