PvdA-Kamerleden Pauline Smeets en Sjoera Dikkers hebben Kamervragen gesteld aan de ministers Maxime Verhagen (Economische Zaken) en Uri Rosenthal (Buitenlandse Zaken). De aanleiding hiervoor is een hoorzitting die woensdag plaatsvindt in de Tweede Kamer over de rol van Shell in Nigeria, op initiatief van SP-Tweede Kamerlid Sharon Gesthuizen.

Eerder deze week zeiden Amnesty International en Mileudefensie dat Shell ten onrechte de indruk wekt dat de meeste lekkages en daarmee ook het merendeel van de vervuiling te wijten is aan sabotage. Critici houden Shell, dat al ruim vijftig jaar actief is in de Nigeriaanse regio, verantwoordelijk voor het lekken van de pijplijnen. Ze vinden dat het bedrijf de rommel moet opruimen en compensatie moet geven aan de lokale gemeenschap voor de aangerichte schade.

„We ontkennen niet dat er pijplijnen lekken als gevolg van sabotage. Maar Shell overdrijft deze cijfers. Shell doet dat omdat het bedrijf niet de wettelijke plicht heeft om schadevergoeding te betalen aan slachtoffers als het sabotage betreft”, zei Geert Ritsema van Milieudefensie tijdens de hoorzitting.

De lekkages veroorzaken volgens de critici een reeks problemen. Landbouwgrond raakt verontreinigd en viswater onbruikbaar. Verder ontstaan er gezondheidsproblemen bij de lokale bevolking, onder meer doordat grondwater vervuild is geraakt. Verder zou het bedrijf tegen de regels in vrijkomend gas affakkelen, wat slecht voor het milieu is.

De Nederlandse ambassadeur in de Nigeriaanse hoofdstad Abuja, Bert Ronhaar, vindt niet dat de problemen Shell te verwijten zijn. „Shell neemt zijn verantwoordelijkheid. Ze ruimen lekken op, zelfs als die door sabotage zijn opgeblazen. Dat ze geen compensatie betalen aan mensen die criminele activiteiten doen, begrijp ik. Het zou een premie zetten op meer van dat soort acties.”

Maar volgens Thomas Blom van het tv-programma Zembla kan Shell als uitvoerder niet weglopen voor verantwoordelijkheden, evenmin als Nederlandse aandeelhouders, onder wie pensioenfondsen, die jaarlijks meeprofiteren van de winst. Blom liet calculeren dat Shell in Nigeria jaarlijks 1,8 miljard dollar verdient.

Later op woensdag komen nog twee Shellbestuurders aan het woord.