Het voornemen van het kabinet om een politietrainingsmissie met een dominant militair karakter naar de Afghaanse provincie Kunduz te zenden, is een slecht idee. Het is namelijk gebaseerd op een belangrijk misverstand. Als we de recente geschiedenis bezien, wordt de herkomst van dit misverstand duidelijk.

Eind jaren negentig werd onder minister Van Ardenne geformuleerd: eerst veiligheid, vervolgens vrede en dan pas ontwikkeling. Dit principe is in tegenspraak met talrijke studies die al decennialang aantonen dat vrijwel alle conflicten voortkomen uit een gebrek aan ontwikkeling. Armoede en uitzichtloosheid vormen nu eenmaal geen grond om veiligheid op te bouwen. Wanneer er niets is waar men waarde aan hecht, omdat er simpelweg niets is, dan is er ook niets om te beschermen, te beveiligen of te bewaken.

De stelling dat veiligheid vooropgaat, lijkt nog steeds te gelden als een wijsheid, die nu van stal wordt gehaald om vredesmissies uit ontwikkelingsgelden te kunnen financieren. Afghanistan is al bijna tien jaar de helderste illustratie van dit misverstand. Het lukt niet om conflicten op te lossen en veiligheid te brengen zolang er onvoldoende economische ontwikkeling is.

Cruciaal thema

HealthNet TPO werkt in Kunduz aan het voorkomen en bestrijden van malaria en aan de opbouw van het algemene gezondheidszorgsysteem. Daarnaast begint in juni een programma dat specifiek gericht is op het ondersteunen van vrouwen. In tien provincies van Afghanistan, waaronder Kunduz, worden lokale netwerken van vrouwen opgezet die actie gaan ondernemen om hun levensomstandigheden te verbeteren.

Deze aanpak is gebaseerd op de ervaring met andere programma’s die we in Afghanistan uitvoerden en uitvoeren. In deze programma’s organiseren vrouwen zich met minimale middelen om verbetering te brengen in hun sociaaleconomische situatie. Ook onderwijs en gezondheidszorg worden gestimuleerd.

Dat werkt goed. Het lukt bijvoorbeeld om de jonge leeftijd waarop meisjes uitgehuwd worden, terug te dringen. Ook leren vrouwen en mannen beter om te gaan met de stress die de jarenlange strijd heeft veroorzaakt. Hierdoor wordt huiselijk geweld beteugeld en wordt er gewerkt aan een productieve rol voor vrouwen in onderwijs, zorg en economie.

Veiligheid is voor ons dus ook een cruciaal thema, juist in Kunduz, waar de veiligheidssituatie drastisch is verslechterd. Wij geven echter een zeer andere invulling aan het begrip dan het kabinet en wij draaien de volgorde om: eerst ontwikkeling, dan veiligheid.

Let wel, geen veiligheid die met wapens wordt afgedwongen. Want als één ding duidelijk is geworden sinds de internationale militaire interventie in Afghanistan begon, dan is het wel dat de problematiek van Afghanistan niet vechtend opgelost kan worden.

De auteurs zijn respectievelijk algemeen directeur en contextadviseur bij hulporganisatie HealthNet TPO.