De Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE) vindt een ”levenseindekliniek” wenselijk en haalbaar. De media stonden er vorige week bol van. Goed geregisseerd dus. Maar is zo’n kliniek ook een goede zaak?

De NVVE zet haar notitie over de onderwerp in met het spreken over „een hospice voor alle keuzes rondom het levenseinde.” Gaan we hier al niet direct over een grens? In een hospice kunnen ongeneeslijk zieken zorgvuldig worden verzorgd tot aan hun dood. Dat is de historische en canonieke functie van hospices. Hospices zijn absoluut niet opgezet om hier ongeneeslijk zieken te doden.

Het lijkt erop dat de NVVE dit aanvoelt, want na deze vertrouwenwekkende ingang gaat het in het vervolg over een ”levenseindekliniek”. En wat bedoelt de NVVE met „alle keuzes”? Is hier niet sprake van –zoals artsenorganisatie KNMG stelt– een tunnelvisie, waarin de dood de enige uitkomst is en dan ook nog binnen drie dagen? Zitten we nu echt te wachten op het nieuwe specialisme van een levenseindedokter? KWF Kankerbestrijding noemt het initiatief dan ook „verbazingwekkend.”

Vooral kankerpatiënten, alzheimerpatiënten en psychiatrische patiënten en natuurlijk de groep met een zogenaamd ”voltooid leven” zouden volgens het haalbaarheidonderzoek van de NVVE interesse hebben. Maar is die interesse echt zo groot en zo algemeen als de NVVE ons wil laten geloven? Onlangs belegde de juristenvereniging Pro Vita een studiedag over ”voltooid leven”. Daar sprak een psychiater die werkt onder zware psychiatrische patiënten en nog nooit een serieus verzoek om levensbeëindiging heeft gehad. En in het Rotterdamse humanistische verzorgingshuis Akropolis mag een mensenleven worden beëindigd. Echter, sinds 1999 –toen een nieuwe ”levenbestendige zorg” werd opgezet– wil niemand er meer dood! Waar hebben we het over bij voltooid leven?

Er lopen in het verhaal van de NVVE draden door elkaar die eerst moeten worden ontward. De morele lading van begrippen zoals ”voltooid leven” dwingen onze aandacht en emotie in een bepaalde richting. En dat terwijl het gehele begrip dubieus is. Als we mensen gaan doden omdat zij zelf denken dat zij ”klaar zijn” met het leven, ontstaat er ook een andere groep. Dat zijn de mensen die zich overbodig voelen en denken dat iedereen met hen ”klaar is”. Mag de samenleving deze mensen zich zo ontzettend eenzaam laten voelen? Leert ook Akropolis ons niet dat het enige antwoord is dat we zonder reserves aan de kant van het leven gaan staan?

Ten slotte, de directeur van de NVVE kan en mag argumenten als deze niet met droge ogen afdoen als tegenstand vanuit uitsluitend christelijke hoek. Daarmee miskent ze heel veel weldenkende mensen in onze samenleving. De opinie van enkelen van hen lees ik bijvoorbeeld op mijnlevenmaakikzelfnietuit.nl. Het is meer dan tijd voor een open visie!

De auteur is directeur van de Nederlandse Patiëntenvereniging (NPV).