Lees hieronder de artikelen uit het archief van het Reformatorisch Dagblad over die zaak.

05-04-1995

Instellingen beperken vrijheid gehandicapten

DEN HAAG (ANP) - Een op de drie bewoners in internaten voor verstandelijk gehandicapten wordt in zijn vrijheid beperkt. Ze worden vastgebonden, opgesloten of de handen worden zo verbonden dat ze niet meer te gebruiken zijn. Dit staat in het maartnummer van het Nederlands Tijdschrift voor Zwakzinnigenzorg.

De auteurs onderzochten hoe vaak en welke vrijheidsbeperkende maatregelen worden genomen. Dit gebeurt als mensen zeer moeilijk hanteerbaar zijn, zichzelf of anderen verwonden of omdat er onvoldoende personeel is.

Staatssecretaris Terpstra, die na verontrustende verhalen van ouders een spoedonderzoek door de inspectie gelastte, vindt de situatie ,ernstig, maar niet zo dramatisch als de ouders ervaren”. Ze wil dat de inspectie voor de gezondheidszorg nog actiever optreedt tegen instellingen waarover klachten worden ingediend. Ook moet de inspectie samenwerken met instellingen om een humaner beleid te bereiken.

Terpstra vindt het op zichzelf niet onjuist om mensen in hun vrijheid te beperken, als het gaat om de zeer sterk gedragsgestoorden die zichzelf en ook anderen (personeelsleden) verwonden. ,Wel vind ik dat het in een aantal gevallen op een humanere manier kan”.

Vastgebonden

A. Jongerius, directeur van het Werkverband van Ouderverenigingen rond Internaten (WOI), bevestigt de onderzoeksresultaten in het tijdschrift. ,Het is algemeen bekend dat zwakzinnigen in inrichtingen worden vastgebonden. Tot voor kort werden daar termen als “fixaties” voor gebruikt. Dat lijkt minder erg dan vastzetten. De onderzoekers hebben het nu over het beperken van de bewegingsvrijheid van mensen. En dat gebeurt ook”, aldus Jongerius.

Hij voegt er direct aan toe dat de afgelopen jaren de situatie sterk is verbeterd. De zorg voor geestelijk gehandicapten kwam in 1988 in opspraak nadat de ouders van Jolanda Venema een foto van hun zwakzinnige dochter, naakt aan een paal vastgebonden in een inrichting in Drenthe openbaar maakten. Een golf van verontwaardiging was het gevolg.

Het ministerie (toen WVC) stelde subsidie beschikbaar voor de oprichting van consulententeams. Zij bezoeken instellingen en zoeken naar behandelingsmethodes voor de sterk gedragsgestoorde bewoners. Op die manier hebben veel instellingen inmiddels al gekozen voor een andere, patiëntvriendelijkere benadering.

Toch meldden ouders het afgelopen jaar vijf ongelukken bij het Werkverband van Ouderverenigingen. Een bewoner werd mishandeld door de groepsleiding van de inrichting. Een andere bewoner kreeg, zonder dat er een diagnose was gesteld, andere medicijnen. Zijn familie had hier geen toestemming voor gegeven.

Zonder verdoving

De Inspectie voor de Gezondheidszorg kent de gevallen en heeft maatregelen genomen om herhaling te voorkomen. Overigens hebben de instellingen in een aantal gevallen de kwesties zelf bij de inspectie gemeld, en ook zelf stappen ondernomen. Zo is een tandarts die zonder toestemming van de wettelijk vertegenwoordiger en zonder verdoving een gebit trok, direct door de instelling ontslagen.

Uit het spoedrapport van de inspectie over het voorkomen van onacceptabele situaties in de zorg voor verstandelijk gehandicapten klinken geen alarmberichten. De inspectie vroeg alle instellingen een lijst op te stellen van de toegepaste middelen en maatregelen. Volgens de inspectie zijn er geen actuele klachten over medische ingrepen die worden verricht zonder dat daarvoor toestemming is gegeven.

26-03-1997

Vaker beperking vrijheid bij zelfverwondingen

RIJSWIJK (ANP) - Mensen met een verstandelijke handicap die zichzelf verwonden, worden nog steeds vastgebonden en afgezonderd. De laatste jaren grijpt de leiding in instellingen steeds vaker naar vrijheidsbeperkende middelen. Ook worden de gehandicapten in toenemende mate met medicijnen in toom gehouden.

Volgens een onderzoek van de Universiteit van Maastricht zijn er ondanks verbeteringen in de leefomstandigheden van de gehandicapten geen structurele oplossingen gevonden voor de behandeling van zelfverwondend gedrag. Die verbeteringen een eigen kamer- hebben er volgens het onderzoek wel toe geleid dat de frequentie van de verwondingen bij de helft van de bewoners afneemt.

De onderzoekers H. Nissen en M. Haveman vergeleken de situatie van 1995 met die in 1990. Het betrof een onderzoek onder 1022 bewoners in 84 algemene instellingen voor de zorg aan mensen met een verstandelijke handicap (AZI). De onderzoekers pleiten voor de inschakeling van meer consulententeams, specialisten van buiten de instelling die bij de ernstigste zaken worden geraadpleegd.

Begin

Ook zouden behandeling door een vast team en gedragstherapeutische interventies helpen het aantal zelfverwoningen te verminderen. Daar is de laatste jaren een begin mee gemaakt. Staatssecretaris Terpstra (Welzijn), die gisteren het onderzoeksrapport in ontvangst nam, zegde toe dat er het komend jaar meer consulententeams aan het werk kunnen.

Sinds het einde van de jaren tachtig is er meer aandacht gekomen voor deze gehandicapten. Foto’s van het gehandicapte meisje Jolanda Venema, dat zat vastgeketend, alarmeerden destijds zowel instellingen als de publieke opinie.

23-07-1999

Jolanda Venema (33) overleden

DRACHTEN (ANP) - De verstandelijk gehandicapte Jolanda Venema is gisteren op 33-jarige leeftijd overleden. Zij kwam bijna elf jaar geleden in het nieuws door de publicatie van een foto waarop zij naakt en vastgeketend stond afgebeeld.

Haar ouders brachten die foto in de publiciteit om te laten zien onder welke erbarmelijke omstandigheden hun dochter in een inrichting in Assen leefde. Zij leek onbehandelaar en vertoonde agressief gedrag. Daarom werd zij vijf jaar lang meestal naakt en vastgebonden in een geïsoleerde ruimte gezet.

Door de actie van de ouders kregen zorginstellingen voor verstandelijk gehandicapten uiteindelijk meer geld om specifieke aandacht en zorg aan bewoners als Jolanda Venema te besteden.

Sinds mei vorig jaar woonde zij in Maartenswoude in Drachten. Jolanda Venema kreeg longproblemen en uiteindelijk bezweek haar hart, zo heeft de instelling gisteren bekendgemaakt.

28-05-2004

Artsen Jolanda Venema vrijgepleit

GRONINGEN (ANP) - Vier artsen van ziekenhuis Nij Smellinghe en een huisarts kan niet worden verweten dat zij medische fouten hebben gemaakt bij de behandeling van Jolanda Venema.

Directeur C. Meijer van het ziekenhuis in Drachten liet gisteren weten dat het medisch tuchtcollege in Groningen deze uitspraak heeft gedaan. De ouders van de verstandelijk gehandicapte Venema hadden de artsen aangeklaagd.

Over de rol van een verpleegkundige van het verpleeghuis Maartenswouden in Drachten, waar Jolanda Venema het laatste jaar van haar leven verbleef, verzamelt het tuchtcollege nog extra informatie.

Jolanda Venema werd eind jaren tachtig landelijk bekend, omdat ze soms naakt werd vastgebonden in een instelling in Assen. In 1999 kreeg ze een ernstige ontstekingen rond de oren. Ze overleed vervolgens aan ademhalings- en hartproblemen.

De behandelende artsen zouden bij de toediening van medicijnen volgens de ouders van Venema te weinig rekening hebben gehouden met de zwakke lichamelijke toestand van de vrouw. De geneesmiddelen zouden bovendien in te hoge doses zijn gegeven.

Directeur Meijer van Nij Smellinghe zei gepast blij te zijn met de uitspraak. “Wij waren van mening dat we uiterst zorgvuldig hadden gehandeld, maar de situatie blijft voor de familie treurig”, aldus Meijer.

23-12-2004

Verpleegkundige niet schuldig in zaak-Venema

GRONINGEN (ANP) - Een verpleegkundige die verantwoordelijk was voor het aansluiten van een lege zuurstoffles op de later overleden Jolanda Venema, is geen nalatigheid te verwijten.

Dat heeft het medisch tuchtcollege in Groningen gisteren bekendgemaakt. De ouders van Venema hadden vorig jaar een klacht tegen de verpleegkundige ingediend.

De verpleegkundige sloot in 1999 een lege zuurstoffles aan, waardoor de vrouw overleed.