In Nederland kwam het één keer voor dat de formatie zo lang duurde: in 1977 bij het eerste kabinet Van Agt. De kans is groot dat de Belgische politici ook dit record ruimschoots overtreffen. Het grote probleem in België is dat de regeringsvorming is gekoppeld aan een ingrijpende hervorming van de Belgische staat. Dit blijkt een goede voedingsbodem voor een verdere aanscherping van de tegenstellingen tussen de Vlamingen en de Franstaligen.

Het rijkere Vlaanderen wil meer autonomie en minder afdragen aan het armere zuiden. De Franstalige Walen en Brusselaars vrezen een verarming en klampen zich vast aan het solidariteitsprincipe. Maar daarnaast blijken de politieke partijen van Vlamingen en Franstaligen ook onderling fors van mening te verschillen over de manier waarop de problemen moeten worden opgelost.

De duidelijke winnaar van de verkiezingen van 13 juni is in Vlaanderen de Vlaams-nationalistische N-VA van Bart De Wever. Het wordt de grootste partij van het land. Bij de Franstaligen boekt de socialistische PS van Elio Di Rupo het beste resultaat met een zetel minder dan de N-VA.

Koning Albert II stelt De Wever op 17 juni aan als informateur. Maar de N-VA-voorzitter vindt het te vroeg voor onderhandelingen.

Vervolgens benoemt de koning Di Rupo tot zogenoemd preformateur, een tot dan onbekende functie die duidelijk maakt dat een echte formatie er nog niet in zit. De PS-leider zegt „het onverzoenbare te willen verzoenen.”

De N-VA trekt de stekker uit het overleg als de voorstellen van gedoodverfd premier Di Rupo minder ver gaan dan gewenst. Opnieuw is het de beurt aan De Wever. Van de koning krijgt hij op 8 oktober een zogenoemde verduidelijkingsopdracht. Zijn voorstellen worden echter binnen enkele uren door de PS en andere Franstalige partijen naar de prullenbak verwezen, waarmee in elk geval duidelijk wordt dat het wederzijds vertrouwen tot het nulpunt is gedaald.

In deze patstelling wordt op 21 oktober de Vlaamse sociaaldemocraat Johan Vande Lanotte ingeschakeld om als koninklijk bemiddelaar een compromis te vinden. Hij moet de partijen weer op een lijn brengen, dus tegemoet komen aan de wensen van de Vlamingen, zonder te ver te gaan voor de Franstaligen. Hij komt begin december met een basistekst voor verder overleg, maar oogst kritiek van onder meer de N-VA en Vlaamse christendemocraten.

Ondertussen zetten de financiële markten België onder druk wegens het uitblijven van een regering, en dus ook van de noodzakelijke bezuinigingen.

„België is kapot”, concludeert politiek wetenschapper Carl Devos van de universiteit Gent. Volgens hem is de traditionele Belgische overlegcultuur langzaam aan het verdwijnen. De bereidheid bij partijen tot compromissen wordt steeds kleiner: „Voor hen is het nooit genoeg, terwijl de tijd dringt.”