Meetkunde heeft altijd aan de basis gestaan van de architectuur. De Romeinse bouwers wisten er alles van, net als de ontwerpers van de gotische kathedralen. Anno 2011 is het niet anders.

Toch is er wat veranderd. De meetkunde heeft dankzij de computertechnologie een grote stap vooruit gemaakt. Hoe groot de kennis van de kathedralenbouwers ook was, de computer verslaat hen –met name „de laatste vijftien jaar”– qua bouwmogelijkheden. De computer geeft architecten „nieuwe creatieve mogelijkheden”, schrijven de twee architecten. „De daaruit voortvloeiende nieuwe golf van belangstelling voor de relatie tussen de mathematica en het ontwerpen van ruimte was in eerste instantie esthetisch gemotiveerd, maar de uitwerking ervan heeft het louter beelden overstegen.”

Zo is er een „nieuw soort architectuur” ontstaan. De vernieuwing is nog maar net begonnen, denken de Burry’s. „Er heerst het gevoel dat we aan het begin staan van een veel grotere revolutie op het gebied van het ontwerp- en productieproces in de architectuur.”

In het rijk geïllustreerde boek –623 foto’s en tekeningen op 435 bladzijden– presenteren zij 45 voorbeelden. Omdat de auteurs hun basis in Australië hebben, komen veel van de beschreven ontwerpen uit dat land, zoals het hartklepvormige Wildlife Health Centre. Verder passeren in het boek onder meer de uit gebogen vlakken opgebouwde Disney Concert Hall in Los Angeles (VS), de luchtbellenvormige Water Cube in het Chinese Peking, de wolkenkrabber Pinnacle in het centrum van Londen en Villa Nurbs in het Spaanse Girona. Dat huis is ontworpen aan de hand van ”nurbs”, een wiskundig model dat in computers wordt gebruikt voor het berekenen van moeilijke grafische vormen. Nurbs staat voor ”non-uniforme rational basis-splines”. Het resultaat ervan in Spanje is opvallend en uniek.

Nederlandse voorbeelden ontbreken niet. Het bekendste is het waterpaviljoen van Waterland Neeltje Jans bij de Oosterscheldedam waarvan de basisvorm uit veertien ellipsen bestaat. Verder noemen de Burry’s het nieuwe station van Arnhem. De architecten van UN Studio kozen de knoop in een touw –verwijzing naar verkeersknooppunt– als uitgangspunt. Andere Nederlandse ontwerpen die aan bod komen zijn het Möbiushuis in het Gooi –gebaseerd op de onmogelijke Möbiusband– en de door de computer berekende verkaveling van nieuwbouwwijk De Draai in Heerhugowaard. Nederland blijkt bij deze vernieuwing in de architectuur weer zijn partij mee te blazen. Dat schept verwachtingen voor de toekomst.

De nieuwe mathematica van de hedendaagse architectuur. Bouwen in de 21ste eeuw, Jane en Mark Burry; uitg. Thoth, Bussum, 2010; ISBN 978 90 6868 5497; 272 blz.; € 34,90.