Schaamte en schuld
Met verbazing heb ik kennisgenomen van de column ”Schaamte of schuld” van dr. C. S. L. Janse in RD 27-12. Columns bergen altijd het gevaar in zich eenzijdig en ongenuanceerd te zijn. Maar met slordigheid en onzorgvuldigheid laadt een columnist schuld op zich. De columnist dient te onderbouwen dat de celibaatsverplichting duidelijk een van de oorzaken is van de vele zedenschandalen in de Rooms-Katholieke Kerk en dat de Reformatie het celibaat mede daarom heeft afgeschaft.
Wie zich de moeite getroost kennis te nemen van onder andere het recente rapport van prof. Adriaenssens, kinderpsychiater en oud-voorzitter van de Belgische onderzoekscommissie, zet op dat vlak namelijk geen isgelijk-teken. Er bestaat namelijk geen wetenschappelijk aantoonbare relatie tussen celibaat en seksueel misbruik. In Nederland is wel wetenschappelijk onderzoek verricht naar de daders van kindermisbruik, maar naar celibaat als criminogene factor bestaat naar mijn beste weten vooralsnog geen wetenschappelijk onderzoek. Het is derhalve ondoordacht om dergelijke uitspraken te doen. Zeker ook gelet op de aard van het onderwerp passen hier uiterste nauwkeurigheid en zorgvuldigheid.
Verder karakteriseert Janse de rooms-katholieke kerkcultuur als een schaamtecultuur, in tegenstelling tot de gereformeerde kerken, waar duidelijk sprake is van een schuldcultuur. Bij de schaamtecultuur zou primair de reputatie van de kerk centraal staan, terwijl bij de schuldcultuur met name de ernst van de zonde centraal staat. In geen enkele kerkcultuur past echter het toedekken van misbruik en andere ongerechtigheid. Zowel in de Rooms-Katholieke Kerk als in de gereformeerde gezindte past het als zonde daadwerkelijk als zonde wordt benoemd en beleefd. Hier dienen juist kerkelijke leiders het grote voorbeeld te zijn en te geven.
Ik pleit niet voor een meldpunt misstanden in onze gereformeerde gezindte, maar ik vrees dat Janses stellingen dan onhoudbaar zouden blijken te zijn. Er past ons collectieve schaamte en schuld voor ons bastiondenken en onze dekmantels.
Dick Alblas
Taag 4
2911 HH Nieuwerkerk a/d IJssel