”Eeuwenlang varen tussen Gorcum en Vianen”
Auteur: Walter van Zijderveld
Uitgeverij: Blassekijn, Bleskensgraaf, 2002
ISBN 90 77234 01 2
Pagina’s: 300
Prijs: € 27,50. Duizend jaar scheepvaart op Zederik, Zederikkanaal en Merwedekanaal. Over die lange periode schreef Walter van Zijderveld een gedetailleerd boek. Een boek vol vergane glorie, over trekschuitenveren, de havens van Gorcum en Vianen, volksschuiten en stoomvaart.

In 300 bladzijden geeft de schrijver een blauwdruk van de binnenvaart op de Hollandse wateren tussen Gorcum en Vianen, tegen de achtergrond van onder meer de Gouden Eeuw. Voor de liefhebbers van de historie van de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden gaat Van Zijderveld uitgebreid in op het ontstaan van de Zederik, de aanleg van het Zederikkanaal en de opkomst van de trekschuit.

Uit zijn beschrijving blijkt dat de trekvaart niet die vlucht nam waarop was gehoopt. Het Zederikkanaal zou een belangrijke schakel vormen tussen Antwerpen/Breda en Utrecht/Amsterdam. In de praktijk was de belangstelling voor de route beperkt, omdat de landverbinding door het Land van Heusden en Altena gebrekkig was en omdat zowel in Gorcum als in Vianen een rivier moest worden overgestoken. Veel reizigers gaven dan ook de voorkeur aan de omweg van Amsterdam over Leiden en Den Haag naar Breda.

Veel later kreeg de binnenvaart door het Zederikkanaal en de Linge een doorgaande verbinding met de grote rivieren. Men bleef het kanaal echter mijden. Oorzaak was toen het hoge sluis- en brugtarief. Pas na de ombouw tot Merwedekanaal in 1893, waardoor men niet meer over de Linge hoefde te reizen, was het leed geleden en ontstond een volwaardige scheepvaartweg. Maar die bloeiperiode duurde betrekkelijk kort, want door de steeds groter wordende Rijnschepen werd het kanaal al gauw te klein en nam het Amsterdam-Rijnkanaal de functie van het Merwedekanaal voor een groot deel over.

Plannen om het kanaal te sluiten gingen niet door. Van Zijderveld hoopt en verwacht dat voor de oude verbinding een nieuwe toekomst is weggelegd, dankzij de trend om meer vervoer over water met kleine schepen, zoals de Neo-Kemps en palletschepen, te laten plaatshebben. Maar de middenstand van Gorcum en Vianen zal daarvan niet meer profiteren, in tegenstelling tot vroeger.