Premier Rutte zal na dinsdag nóg vuriger dan hij al deed, hopen op winst voor VVD, CDA en PVV bij de Statenverkiezingen in maart. Omdat de drie partijen, in tegenstelling tot de krappe meerderheid in de Tweede Kamer, in de Senaat nog geen getalsmatig overwicht hebben, moest het kabinet tot twee keer toe door het stof voor een opvallend opstandige Eerste Kamer.

Hierdoor komt er een halfjaar uitstel van de btw-verhoging van 6 naar 19 procent (goed voor enkele tientallen miljoenen euro’s op jaarbasis) op theater- en concertkaartjes en wordt ook de korting op de AOW-toeslag voor 65-plussers met een jongere partner verzacht en vertraagd.

Die maatregelen waren nodig omdat de Senaat dreigde het complete belastingplan –dat vele miljarden behelst– van staatssecretaris Weekers van Financiën te torpederen. Die, in de woorden van Rutte, nucleaire optie werd vooraf door velen voor onwaarschijnlijk gehouden, maar kwam dinsdag angstvallig dichtbij.

Nadat Weekers dinsdagmorgen aangaf dat er de afgelopen tijd naarstig gezocht is naar alternatieven, maar dat die niet zijn gevonden, voerde de Senaat de druk op het kabinet ongewoon hoog op en dreigde hij zelfs premier Rutte van zijn vakantieadres terug te roepen om te komen uitleggen waarom het kabinet de mening van de Tweede Kamer zwaarder zou laten wegen dan die van de Senaat.

Pas toen Weekers eieren voor zijn geld koos en uitstel toezegde, en Kamp eenzelfde tactiek koos omtrent de AOW-toeslag, was de kou uit de lucht en konden ook de senatoren met kerstreces.

Hoewel het op het eerste gezicht Rutte en Weekers lijken die met dit compromis gezichtsverlies lijden, boekte de Senaat dinsdag vooral een zege op de gedoogpartner van het kabinet, de PVV van Wilders.

Want het is vooral zijn partij geweest die, ondanks de hevige weerstand tegen de pas twee maanden terug aangekondigde btw-verhoging, stug vasthield aan de invoeringsdatum van 1 januari. Teken aan de wand is dat zelfs VVD en CDA in de Senaat die snelheid van handelen een tikkeltje té daadkrachtig noemden.

Daarmee dwong de Senaat dinsdag dus vooral Wilders tot inbinden. Senator Schuurman –de vertrekkende éminence grise in de Eerste Kamer–, verwoordde dat namens de ChristenUnie uiterst treffend: „Er was nog maar één persoon in Nederland die moest toestemmen.”

Deze persoon deed dat, maar liet in een reactie weten dat belangrijker dan het uitstel is dat de maatregel er in ieder geval komt. Of hij gelijk krijgt, zal in maart moeten blijken.