Het was te verwachten, en het gebeurde: met de komst van de Herziene Statenvertaling (HSV) ontstond in de gereformeerde gezindte veel discussie en een nieuw sjibbolet. Maar wat is er nu feitelijk gaande? Waarom houdt de HSV de gemoederen zo bezig? In deze kwestie doen zich onzes inziens twee zaken voor.

Het eerste dat er gebeurt, is herkenbaar voor iedereen voor wie de taal van de Statenvertaling de taal is geworden waarin hij of zij zijn of haar geloof belijdt en beleeft. Elke andere vertaling, ook de HSV, brengt een gevoel van een zich niet thuis voelen met zich mee. Men voelt zich als de kat in het vreemde pakhuis. Een dergelijk gevoel gaat altijd, soms onbewust, gepaard met een zekere mate van angst. Voor de ontvangst van de HSV ligt dit niet anders. Dit verschijnsel is heel menselijk, heel begrijpelijk en verdient ook alle ruimte.

Het tweede dat er gebeurt, is wat vaker optreedt als er iets nieuws is dat onrust zou kunnen veroorzaken in de kerkelijke gemeenschap: degenen die een sturende en leidinggevende positie hebben, wijzen de nieuwe ontwikkeling in haar geheel met (te) forse woorden af. Ook hieronder gaat angst voor het nieuwe en onbekende schuil. Dit onbekende zou een bedreiging voor de stabiliteit van de kerkelijke gemeenschap kunnen betekenen. Om de eenheid te behouden, wordt de nieuwe ontwikkeling dan getypeerd als ”de onruststoker” en wat dies meer zij, zodat deze geen voet aan grond zal krijgen.

Kajafas

De hierboven beschreven reacties komen heel vaak samen voor. De geschiedenis getuigt daarvan. Al vaker heeft de leiding van kerkelijke groepen omwille van de samenhang van de groep gevaren op een ”niet-thuisgevoel” bij de leden van hun kerkelijke groepering. Het duidelijkste voorbeeld uit de Bijbel is te vinden in de geschiedenis van de Heere Jezus. De Heere Jezus wordt door de leiders van toen gezien als bedreiging voor het voortbestaan van de maatschappelijke en religieuze orde. Kajafas concludeert „dat het ons nut is, dat een mens sterve voor het volk, en het gehele volk niet verloren ga” (Joh. 11:50).

Dit is natuurlijk een uitzonderlijk vergaand voorbeeld, maar er zijn ook in de recente kerkgeschiedenis verschillende gevallen te bedenken waarin deze manier van reageren gehanteerd wordt: nieuwe, mogelijk onrust veroorzakende elementen worden, nog voordat ze goed en wel op hun merites beoordeeld zijn, met grote heftigheid afgewezen. Natuurlijk bestaan er ketters, maar net zo min als niet alles Israël is, wat Israël genoemd wordt, is niet alles ketters, wat ketters genoemd wordt.

Wat er nu gebeurt rond de HSV, is dus niet iets nieuws. Het medicijn ligt echter al in onze handen: het Woord is vlees geworden! God wist hoe moeilijk dergelijke reacties uit te bannen zijn. Hij kent ons beter dan wij onszelf kennen. Zijn manier om er een einde aan te maken, is ongeëvenaard gebleken: Hij heeft Zichzelf de zondebok gemaakt. Op Golgotha is te zien hoe de zondige mensheid zich keert tegen het Lam van God. „Wij dwaalden allen als schapen, wij keerden ons een iegelijk naar zijn weg; doch de HEERE heeft onzer aller ongerechtigheid op Hem doen aanlopen” (Jes. 53). Hij deed Zijn mond niet open.

Pijn

Wat er nu gebeurt rond de komst van de HSV is dus niet verwonderlijk. Misschien moeten we zelfs vaststellen dat het onontkoombaar is. Aan het kruis van deze wereld kunnen Christus’ lichaam en haar leden immers nooit een genoeglijke positie vinden. De kerk dient zich te realiseren dat het lijden aan elkaar onlosmakelijk verbonden is aan het kerk zijn op aarde.

Daarom doet de kerk er beter aan haar zoektocht naar een comfortabele positie van eenheid en eenstemmigheid te staken. De belangrijkste opdracht voor de kerk is om in haar lijden –terwijl de verschillende leden het uitschreeuwen van de pijn– te roepen tot de Vader, het lijden zo veel als mogelijk met elkaar en met het Hoofd van de kerk te delen en te dragen en ten slotte de hoop op de heerlijkheid vast te houden. Dat is wat de kerk in al haar pijn werkelijk één en eenstemmig maakt.

Rond de komst van de HSV is daarom iedere christen geroepen de spanningen die dit oproept niet op anderen af te reageren, maar ziende op Christus te zoeken naar datgene wat werkelijk dient tot opbouw van Zijn lichaam – wetend dat dit altijd met pijn en moeite gepaard zal gaan.

De auteurs zijn respectievelijk psychiater in opleiding, manager in het bedrijfsleven en promovendus in de internationale betrekkingen.