Ivanyi is rector van het John Wesley Theological College in Boedapest. Het seminarium behoort aan een kleine tak van de methodistenbeweging in Hongarije, die al onder het communisme contacten onderhield met de Nederlandse stichting Hulp Oost-Europa (HOE). Want hoe klein hun beweging ook is, de methodisten zijn groot in hun diaconaal werk. De kerk telt diverse scholen en daklozencentra.

De pastor zat in de jaren negentig twee termijnen in het parlement. Ook toen zette hij zich al in voor de Roma. „Zij vormen een kwetsbare groep. Bij een overstroming worden zij het eerst getroffen. Ze zijn slecht opgeleid. Gemiddeld is de werkloosheid onder hen 50 procent, en hier en daar zelfs 100 procent.”

Juist onder de huidige rechtse regering van premier Viktor Orban is de dreiging voor de Roma alleen maar groter geworden. „Sommige leden van de partijen die nu in de regering zitten, hielden in de verkiezingscampagne toespraken waarin werd gezegd dat de zigeuners niet zo veel kinderen moeten krijgen. Ze worden openlijk als een bedreiging van de Hongaren afgeschilderd. Het doet denken aan het Duitsland van de jaren dertig.”

Ook het antisemitisme is sterk in Hongarije, meent Ivanyi. „Niet dat de positie van Joden in ons land te vergelijken is met die van de Roma. Er zijn er slechts 200.000, in tegenstelling tot de miljoen Roma. Maar de Joden zijn doorgaans ook welgesteld en de meesten wonen in de hoofdstad.”

Dat Jodenhaat toch bestaat in Hongarije, verklaart de methodistische pastor dan ook vooral historisch. „Vergelijk ons land met Polen. Daar bestaan nog nauwelijks Joden, maar het antisemitisme is er heel sterk.”

Dat Hongarije nu een rechtse regering heeft, is ook geen garantie voor een pro-Israëlische koers. „Integendeel. De regering biedt juist veel steun aan de Palestijnse Autoriteit.”

Noodlening

Hongarije werd als een van de eerste landen getroffen door de huidige economische crisis. Al in 2006 zakte de economie in elkaar en in 2008 was het het eerste EU-land dat een noodlening bij het IMF aanvroeg.

Ivanyi is achteraf nog altijd blij dat Hongarije zich in 2004 bij de Europese Unie aansloot. „Ons land is daar altijd nog wel verdeeld over. Sommigen zeggen dat we als arm lid van een rijke familie nooit serieus worden genomen, maar ik denk dat wij geen keus hadden. Onze regering flirt nu ook wel met Rusland en China, maar dat zijn geen echte opties.”

Het voordeel dat Hongarije van de EU heeft gehad, is vooral economisch. „Hoewel dat voornamelijk eenrichtingsverkeer is. Het zijn de West-Europeanen die Hongarije als nieuwe markt beschouwen. Maar daarvoor doen ze ook investeringen bij ons. Van export is niet veel gekomen.”

Pastor Ivanyi denkt niet dat een blik naar het oosten betere effecten zou hebben gehad. „Met Rusland moeten we op goede voet blijven. Ik was er na de omwenteling in 1989 niet voor alle contact met Moskou ineens te verbreken. Hoe je het ook wendt of keert, de Russen zijn deel van onze geschiedenis. En het huidige Rusland is geen Sovjet-Unie meer. Dus we moeten vooral vriendelijke partners blijven. Maar mijn voorkeur ligt bij de Europese Unie.”

Vrijheid

De val van het communisme bracht ook geestelijke vrijheid voor Hongarije. „Er zijn nu veel meer religieuze groepen. Dat bewijst dat mensen graag hun opvattingen vrij willen uitdragen. Het aantal mensen dat kerkelijk is, blijft overigens hangen rond de 10 procent. Dat is niet veel.”

Van veel kerken en groepen moet je ook niet verwachten dat ze de deugd van verdraagzaamheid hoog in het vaandel hebben, meent Ivanyi. „Je ziet nogal wat christenen actief in extreem rechtse kringen. Het is jammer dat we niet veel meer genieten van liberale vrijheden als tolerantie.”

Ook de overheid laat de kerk niet echt vrij, meent Ivanyi. „De meeste kerken kunnen zich niet bedruipen zonder geld van de staat. Dat geeft de overheid natuurlijk een kans controle op de kerk uit te oefenen. Van een kritische, profetische rol komt dan weinig meer terecht.”