Artsen zijn door de farmaceutische industrie geïndoctrineerd om het cholesterolniveau sterk te verlagen met dure statines zoals Lipitor en Crestor, terwijl dat niet effectiever is dan de goedkopere statines. Bovendien geven de dure middelen meer bijwerkingen. Crestor is zelfs niet eens bewezen effectief.

Huisarts Hans van der Linde in Capelle aan den IJssel trekt sinds jaar en dag ten strijde tegen nutteloos gebruik van statines. De agressieve marketingmethoden van de farmaceutische industrie stelt hij aan de kaak.

„Sterkere cholesterolverlaging met medicijnen, als doel op zich, is een uitvinding van de industrie”, zegt hij. „Hoe sterker de cholesterolverlaging, hoe groter de omzet.” Volgens Van der Linde draaien de farmaceutische internationals met onvoorstelbare sommen geld wereldwijd de medische stand een rad voor ogen. „Cholesterolverlagers zijn goed voor een markt van miljarden euro’s per jaar.”

De strijd die de Capelse huisarts tegen misleidende marketingmethoden voert, is niet zonder succes. Tot drie keer toe heeft hij een proces tegen farmaceutische firma’s tot in hoger beroep gewonnen. Onlangs stak hij de vlag uit toen het antidiabetesmedicijn Avandia in de ban werd gedaan en de fabrikant het nakijken had. Het middel heeft volgens Van der Linde intussen wereldwijd wel 47.000 slachtoffers gemaakt. Zij kregen nodeloos een hartinfarct, hartfalen, een beroerte of overleden door gebruik van Avandia. „Van de nieuwe antidiabetica, die binnenkort op de markt komen en die vanaf dat moment aan patiënten zullen worden voorgeschreven, staat de veiligheid en effectiviteit pas over tien jaar vast”, waarschuwt Van der Linde.

Simvastatine (Zocor) en Pravastatine (Selektine) behoren tot de eerste generatie statines. De farmaceutische industrie zocht echter naar cholesterolverlagers met een agressievere werking. Dat werden Rosuvastatine (Crestor) en Atorvastatine (Lipitor). Met gemanipuleerde informatie en congressen in luxe oorden kwamen ze volgens de Capelse huisarts in de voorschrijfpen van huisartsen en specialisten.

Van der Linde: „Van Crestor is geen enkele gedegen studie gepubliceerd die aantoont dat de levensduur ook maar met één dag verlengd wordt door het slikken van dat middel. Lipitor is alleen goed onderzocht bij patiënten met een hoog risico op hart- en vaatziekten, de zogeheten Ascotstudie. Zelfs bij die groep patiënten geeft het middel slechts een risicovermindering van ongeveer 1,1 procent en niet van 50 procent, zoals de farmaceuten voorspiegelen. Van 90 patiënten die het middel slikken zal dus slechts 1 patiënt er profijt van hebben. De andere 89 ondervinden alleen de soms niet geringe bijwerkingen.”

Volgens de Capelse huisarts slikken ook 600.000 diabetici voor niets cholesterolverlagers terwijl ze geen hart- en vaatziekten hebben. „Volstrekt nutteloos”, zegt hij. Maar er is sprake van een kentering. Het gebruik van cholesterolremmers staat wereldwijd ter discussie.

Het blijkt dat statines weliswaar het leven van patiënten met hart- en vaatziekten verlengen, maar niet door cholesterolverlaging. Statines hebben namelijk een ontstekingsremmend effect bij het voorkómen van gevaarlijke bloedstolsels als gevolg van een ontsteking van een plaque (verkalking) in de wand van een kransslagader.

Een recent groot onderzoek, de Jupiterstudie, laat zien dat mensen die in hun bloed een verhoogd gehalte aan het ontstekingseiwit CRP hebben, minder stolsels in hun bloedvaten krijgen door het gebruik van statines en daarom minder hartinfarcten en beroertes krijgen. Veel hartpatiënten hebben een normaal cholesterolgehalte, maar kunnen dus toch gevaar lopen door een verhoogd CRP-gehalte. Inmiddels is dus duidelijk dat statines hun gunstige werking bij hartpatiënten niet ontlenen aan alleen de verlaging van hun cholesterol.

Van der Linde: „Wanneer je geen hart- en vaatziekten hebt, heb je 96 procent kans dat je die niet zult krijgen. Heb je hoge bloeddruk, dan heb je 94 procent kans om gevrijwaard te blijven van hart- en vaatziekten. Ben je in beide gevallen bereid om je hele leven statines te slikken om de kans dat je geen hart- en vaatziekten krijgt te verhogen van 94 naar 95 of 96 procent? Alle nare bijwerkingen krijg je er dan gratis bij. Als we met statines bij gezonde mensen zouden stoppen, bespaarden we jaarlijks 200 miljoen euro.”

Om een nieuw geneesmiddel op de markt te brengen maakt de industrie vaak gebruik van de diensten van betaalde Medical Opinion Leaders (Mollen): specialisten en professoren. Hoe dat gaat, liet huisarts Hans van der Linde zien op een congres van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) in 2007. Daar analyseerde hij de Idealstudie, waarin 9000 mensen zijn gevolgd die 4,8 jaar lang een hoge dosis Lipitor of een lage dosis Zocor slikten. Er was nauwelijks sprake van verschil.

Op een dvd die het farmaceutisch bedrijf Pfizer heeft uitgebracht en verspreid onder Nederlandse huisartsen maken veertien specialisten, onder wie zes hoogleraren, reclame voor Lipitor. „Met dit nieuwe krachtige middel is vooruitgang geboekt”, aldus prof. dr. P. J. Rabelink, internist in het Leids Universitair Medisch Centrum. „Hoe lager het cholesterol, hoe beter”, propageren de hoogleren Haalboom (UMC Utrecht) en Kastelein (AMC Amsterdam). Een aantal cardiologen is niet minder opgetogen. Cardioloog Liem (Goes): „Als je het nou nog niet gelooft.”

Voor lipidenspecialist Hovingh (AMC Amsterdam), is de uitkomst van het onderzoek „niet significant, maar klinisch wel relevant.”

Ook probeert de farmaceutische industrie het nut van cholesterolverlagers met pseudowetenschappelijk onderzoek aan te tonen. „Twee spreekwoorden zijn hier van toepassing”, aldus de Capelse huisarts. „Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt hem wel” en „De kruik gaat net zo lang te water tot hij breekt”