Belevingswinkel herinnert ouderen aan jonge jaren
Manden met bruine bonen en spliterwten, veilingkisten vol appels en peren en potjes jam met een geruit doekje over het deksel. De producten moeten de bewoners van verpleeghuis Smeetsland in Rotterdam-IJsselmonde herinneren aan vroeger. Evenals merken als De Ruijter, Saroma, Droste en Van Gilse. En niet te vergeten de naam van de winkel zelf: ”P. de Gruyter & Zn”, naar de vroegere grootgrutter.
De waren liggen uitgestald in de vorige maand geopende belevingswinkel, volgens de initiatiefnemers de eerste in de regio Rotterdam. Het concept kwam in plaats van de vroegere supermarkt. Het geheel ademt zo veel mogelijk de sfeer van de jaren vijftig en zestig. Een oude weegschaal, koekblikken, reclameborden, platen van Anton Pieck en oude kook- en autoboeken dragen hieraan een steentje bij.
Bakkerswaren liggen in rieten manden op een roodgeruit kleedje. Op de tafel in het midden van de winkel staat een schaal met Haagse hopjes. Bezoekers kunnen ze zonder betaling meenemen. Datzelfde geldt voor de lange vingers op de toonbank.
Het draait in de winkel om zien, voelen, ruiken. „Winst maken is niet aan de orde”, vertelt Loes Stomph. „Beleving staat voorop. Er ligt niet voor niets een rasp naast de nootmuskaat. Laat bezoekers maar raspen en geuren opsnuiven of weer ervaren hoe de koffiemolen werkt. Dan komen de verhalen.”
„Bewoners die weinig of niet meer praten, worden hier soms spraakzaam”, vult Daniëlle Reurings aan. „Ze krijgen van de winkeldame een roerzeef in de handen gestopt en vertellen hoe hun moeder vroeger appelmoes maakte. Soms weerspiegelt de glimlach van een cliënt het feest van herkenning.”
Stomph en Reurings zijn als teamleider van de afdeling Gastvriendelijk verantwoordelijk voor de winkel. „Het is de bedoeling dat personeelsleden samen met een cliënt inkopen komen doen. Een winkelbezoek geldt als een van de dagactiviteiten. Mensen kunnen hier broodbeleg, chocolade of een cadeautje kopen. Het valt op dat cliënten vaak andere koekjes kiezen dan verzorgenden.” Familie is ook welkom. Stomph: „Een bezoekje levert vaak nieuwe gespreksonderwerpen op.”
De belevingswinkel past in het concept van Smeetsland. „Het eten komt niet uit een grote instellingskeuken. In elke huiskamer worden aardappels geschild en kookt het personeel zelf, eventueel met hulp van bewoners. Cliënten kunnen ook helpen met het vouwen van de was. Zulke herinneringen aan het leven van vroeger geven hun een beetje geluk.”
Om mensen vast in de stemming te brengen, vernieuwde Smeetsland niet alleen de winkel, maar ook de ruimte ervoor. Er ligt zeil met een motief van keien op de vloer in de recreatieruimte. Een metershoge foto van een oude straat siert de wand. Het betreft de Rotterdamse Bloemfonteinstraat, weet Reurings. „Soms wijst een bewoner een zijstraat aan en zegt: Als je daar rechts gaat, kom je op de markt.”