CDA-fractievoorzitter Sybrand van Haersma Buma vroeg Rutte of hij als formateur onderscheid zou hebben gemaakt tussen een nieuwe staatssecretaris met een Nederlands-Zweedse of met een Nederlands-Turkse nationaliteit. Rutte gaf daarop naar eigen zeggen een „eerlijk” antwoord: „Dat zou onderwerp zijn geweest van discussie.”

Volgens Rutte is dat „geen discriminatie” omdat er een verschil is tussen hoe de Turkse overheid zich bemoeit met de eigen onderdanen in het buitenland en hoe de Zweedse regering dat doet. „Maar uiteindelijk is de enige toets die van loyaliteit en benoembaarheid. En die zou hier positief beantwoord zijn”, aldus Rutte.

Hij gaf toe dat hij aan PVV-leider Geert Wilders had moeten melden dat de kandidaat-staatssecretaris Marlies Veldhuijzen van Zanten een dubbele nationaliteit heeft. „Dat was een omissie mijnerzijds. Hij had het moeten weten.”

Rutte maakt een verschil tussen Turkije en Zweden, omdat de Turken in Nederland nog vallen onder het Turkse erfrecht en de dienstplicht. De Zweedse overheid bemoeit zich niet in die zin met de diaspora. Rutte benadrukte wel dat hij in 2007 als fractievoorzitter van de VVD van mening was, en dat nu nog steeds is, dat het hebben van een dubbele nationaliteit de benoeming van iemand niet in de weg hoeft te staan.

In het nieuwe kabinetsbeleid is „één nationaliteit de norm”. De mogeljikheid van twee paspoorten wil het kabinet in de toekomst waar mogelijk afzweren. Bij Marokkanen is dat overigens onmogelijk, omdat de Marokkaanse regering niet toestaat om de nationaliteit op te geven.

Wilders stelde dat het voor hem niet uitmaakt uit welk land het tweede paspoort afkomstig is. „Zweeds, Luxemburgs, van het koninkrijk Tonga of Marokko. Wij zijn er op tegen, daarom dienen we een motie in, maar geen motie van wantrouwen. We zijn tegen alle dubbele nationaliteiten. Als het kan conform de wet, dan kan het, maar ik had me er uiteraard tegen verzet.”

D66-leider Alexander Pechtold stelde dat Rutte met zijn uitlatingen wat hem betreft „langs het randje” was gegaan. Hij constateerde „ongelijkwaardigheid” in het verhaal van Rutte omdat een tweede paspoort geen probleem zou zijn als het Zweeds of Brits is, maar wel als het Turks of Marokkaans is.