Een ethische hacker, noemt hij zichzelf. Walter Belgers breekt in op computernetwerken. Dat doet hij in opdracht van klanten, stelt hij de ruim honderd toeluisterende vwo-leerlingen gerust.

Belgers weet als geen ander hoe slecht veel bedrijven én particulieren hun computer­systemen hebben beveiligd. Om de zwakke plekken bloot te leggen –en zijn klanten te helpen hun netwerken beter te beschermen– maakt hij gebruik van veelal dezelfde technieken als criminele hackers. Zo ingewikkeld blijkt het niet te zijn.

Sluit je computer aan op internet en direct volgen de eerste aanvallen. „Gemiddeld één keer per minuut probeert iemand je pc binnen te dringen.” Elk systeem, elk programma bevat lekken. Veel daarvan zijn gewoon bekend; software­fabrikanten sturen ”patches” om de lekken te dichten. Zo krijgen Windows-gebruikers hiervoor regelmatig updates.

Met geavanceerde programma’s, die soms gratis van internet zijn te halen, sporen hackers de lekken op en dringen computers en netwerken binnen. Een bepaalde categorie, de ”white hats” (witte hoeden), doet dat slechts voor de spanning of de status onder medehackers. Maar de ”black hats” hebben criminele bedoelingen.

Inbreken kan nóg eenvoudiger, toont Belgers aan. De juiste zoekopdracht op Google levert url’s op die rechtstreeks leiden naar bestanden met informatie die helemáál niet voor derden is bestemd. „Bestanden met gebruikersnamen en wacht­woorden bijvoorbeeld.”

Dat bij een bezoek aan een willekeurige website informatie heen en weer wordt gestuurd, ligt voor de hand. Maar te weinig zijn bedrijven er zich van bewust dat die informatie gemanipuleerd kan worden. „Berucht voorbeeld is internetboekwinkel Amazon. Die bood korting na invoer van een code. De server van Amazon stuurde een verborgen veld waarin het kortingspercentage van 5 stond. Hackers wisten dit veld echter te manipuleren en konden de korting opvoeren naar 99 procent.”

Het komt allemaal aan op bewustwording, houdt Belgers de leerlingen voor. „Hacken is creatief denken, dingen doen die niemand verwacht.” Tref je als bedrijf of particuliere computer­gebruiker geen maatregelen, dan zet je de deur voor hackers wijd open.

Hackers laten vaak een tag, een merkteken, achter als ze een systeem zijn binnengedrongen. „David deed dat ook, toen hij een stuk van Sauls mantel afsneed”, zegt Rob Nijhoff, werkzaam bij het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie. „De ethiek van David was dat hij zich echter niet vergreep aan de huidige gezalfde.”

Zo hebben hackers ook ethiek, stelt Nijhoff. „De ”white hats” zijn er niet opuit systemen te saboteren, de ”black hats” wel. Hackers zoeken echter wel de grens op. Dat vind ik een magere ethiek.”

Dat met de toenemende digitalisering niet alleen de onlineveiligheid, maar ook de privacy onder druk komt te staan, laat publicist Jaap Spaans zien. „Elke dag laten we heel veel elektronische sporen achter. Door te pinnen, te betalen, boeken te lenen in de bibliotheek. Door zelfscankassa’s in de supermarkt, die precies registreren welke boodschappen je koopt. Door te reizen met het openbaar vervoer. Al die informatie is daarna niet weg.”

„Wie niets heeft te verbergen, heeft niets te vrezen.” Maar is dat wel zo, vraagt Spaans zich af. „Op steeds meer fronten wordt informatie over jou opgeslagen. Ook in bijvoorbeeld elektronische patiëntendossiers. Door de gevoeligheid van die informatie neemt het belang van betrouwbare identificatie toe.”

Maar juist voor die identifi­catie worden methoden ont­wikkeld die op hun beurt weer op gespannen voet staan met de privacybescherming. Biometrische paspoorten, die specifieke lichaamskenmerken en vingerafdrukken bevatten. Of gelaatsscans en stem­herkenning. „En hoelang duurt het nog voordat chips niet alleen bij dieren, maar ook bij mensen worden geïmplementeerd?”

Spaans: „Hierover is bezinning nodig. Ook zonder dat je iets te verbergen hebt, heb je toch iets te vrezen. Wat als al deze informatie in verkeerde handen terechtkomt? Iemands complete identiteit kan zo worden gestolen. Ik vind dat we op dit gebied in Nederland veel te bleu en te soft zijn.”