Van Toon Tellegen verscheen ”Het wezen van de olifant”. De roman –kinderverhalen zijn Tellegens dierenverhalen niet echt meer– gaat over geluk dat onlosmakelijk verbonden is met pijn, en over een niet te stuiten drang om risico’s te nemen. Het boek past bij ”De genezing van de krekel” uit 1999, waar ook een groot thema centraal stond –depressies– en bij ”Het vertrek van de mier” uit 2009 – over iemand missen en identiteitsverlies.

Geluk is voor de olifant: klimmen naar de top van een boom en daar een dansje maken. De tragiek is dat hij er steevast uitrolt. Intussen denken zijn vrienden na over wat zij zouden doen als ze de olifant waren, wat een mooie impressie geeft van hun karakters (dromerig of driftig of nuchter of zelfzuchtig).

Dit denkt bijvoorbeeld de pad: „Als ik de olifant was, dacht de pad toen hij op een keer door het bos wandelde, dan zóú ik toch boos worden als ik voor de zoveelste keer uit een boom viel… Razend zou ik zijn! Mij laten vallen… Ik zou stikken van woede! Ik zou stikken van gloeiende woede!”

En deze oplossing heeft de houtworm: „Als ik de olifant was, dacht de houtworm, dan zou ik niet aan de buitenkant, maar aan de binnenkant van een boom naar boven klimmen, en als ik boven was en ik zou struikelen, dan zou ik naar beneden roetsjen en niet vallen. Roetsjen is niet vallen.” Als zijn plan niet helemaal goed afloopt, besluit de houtworm „nooit meer iets aan iemand voor te stellen en helemaal nooit meer met iemand rekening te houden.”

Na deze losse verhalen volgen overwegingen van de olifant, in een tweede deel. Daar wordt de kern van zijn dilemma duidelijk.

„Ik houd niet van de juiste beslissingen –

nu begrijp ik het –

van verstandige, weloverwogen,

na rijp beraad genomen beslissingen

ik houd van verkeerde beslissingen,

die ik in een opwelling neem,

elke dag opnieuw.”

Toon Tellegen doet iets heel knaps. Het maakt in zijn boeken niet uit dat een eendagsvlieg doorgaans geen feesten geeft, een bladluis geen vuurrode kleur kan krijgen en een nijlpaard niet op de schouders van de woelrat zou klimmen. Hij schept een wereld waarin je dat alles voor je ziet, waarin je karakters herkent, karakters van mensen, met hun stemmingen en verlangens en heimwee.

Tellegen schrijft boeken om goed te bewaren, om niet in één keer uit te lezen maar om tussendoor weg te leggen en te laten bezinken, om een verhaal uit voor te lezen of door te sturen naar een goede vriend.

Het wezen van de olifant, Toon Tellegen; uitg. Querido, Amsterdam, 2010; ISBN 978 90 214 3851 1; 149 blz.; € 16,95.