Godsdienst speelt rol bij natievorming
Speelt godsdienst een rol in het ontstaan van een natie? Een Leids team onder leiding van hoogleraar Bas ter Haar Romeny onderzocht de vorming van een gemeenschappelijke identiteit bij de Syrisch-orthodoxe christenen.
Hij werpt daarbij licht op het ontstaan van christelijke gemeenschappen in het Midden-Oosten, zoals Armeniërs, kopten, Ethiopiërs, Oost-Syriërs en Syrisch-orthodoxen. Het concilie van Chalcedon van 451 beslechtte de debatten over de twee naturen van Christus in de formule dat Hij één Persoon was en dat Zijn menselijke en goddelijke natuur „onvermengd en onveranderlijk, ongedeeld en ongescheiden” waren. In het oosten ging het debat echter verder en behield de monofysitische positie (nadruk op de eenheid van de natuur van Christus) de overhand, zoals met name in de Armeense, koptische en Ethiopische kerken het geval was. Historici hebben vaak beweerd dat de schisma’s van de vijfde eeuw zijn ontstaan door nationale of etnische, in plaats van religieuze bewegingen. De conclusie van de bundel is dat de christologie wel degelijk een startpunt is geweest voor nieuwe groepen. Zo was bij de Syrisch-Orthodoxe Kerk het accent van de hogere kerkelijke leiding op het religieuze verschil van groot belang voor het ontstaan van een sociale identiteit. De christenen in Egypte waren verdeeld langs christologische lijnen in plaats van taalkundige. En het is nog steeds zo dat wie Arabier is, ook moslim is.
Een bundel met diepgaande bijdragen waaruit blijkt dat religie wel degelijk een factor van betekenis is bij het ontstaan van naties.
Religious Origins of Nations? The Christian Communities of the Middle East, Bas ter Haar Romeny (red.); uitg. Brill, Leiden, 2010; ISBN 978 90 04 17375 0; 366 blz.; € 132,-.