”Calciumpil verhardt bloedvaten”, aldus de kop in RD 9-10. In het artikel wordt een publicatie besproken uit de British Medical Journal over een verhoogd risico op hart- en vaatziekten bij hoog gedoseerde calciumtabletten. Tevens worden mensen geciteerd die het gebruik van calcium ontraden en een lans breken voor vitamine D en K. Eerder stelde deze krant in een hoofdredactioneel commentaar (28-8) dat de Gezondheidsraad erg conservatief is in de aanbeveling betreffende vitamine D.

De weg van resultaten van wetenschappelijk onderzoek naar concrete adviezen is ingewikkeld en vraagt een verscheidenheid aan expertise, zowel wat betreft positieve effecten alsook van mogelijke bijwerkingen. Een advies kan eigenlijk nooit gebaseerd worden op een enkele studie, ook al betreft dit een samenvatting van diverse studies (meta-analyse).

In Nederland speelt de Gezondheidsraad een belangrijk rol in de advisering over goede voeding. Uitgangspunt is daarbij dat de adviezen vooral betrekking hebben op een evenwichtige en gevarieerde voeding en dat andere methoden (verrijking of supplementen) slechts geadviseerd worden als de aanbevolen inname niet goed op andere wijze gerealiseerd kan worden. In Nederland geldt dit voor jodium (dat aan zout wordt toegevoegd) en voor foliumzuur (dat als voedingssupplement wordt geadviseerd aan vrouwen die zwanger willen worden). Recent is hierbij het advies gekomen voor bepaalde groepen mensen om extra vitamine D in de vorm van tabletten in te nemen (zie voedingscentrum.nl).

Wat calciuminname betreft is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor volwassenen 1000-1200 mg, terwijl de gemiddelde inname in Nederland 900 mg is. De inname is gemakkelijk te schatten aan de hand van het aantal zuivelconsumpties per dag. Een glas melk of een plak kaas bevat ongeveer 200 mg. Mensen met botontkalking of een verhoogd risico daarop wordt geadviseerd extra calcium te gebruiken als ze niet aan de aanbevolen inname komen via de voeding. Voor de meeste mensen is 500 mg extra calcium ruim voldoende. Alleen mensen die in het geheel geen zuivelproducten gebruiken, hebben soms 1000 mg nodig.

Het bovengenoemde onderzoek is het eerste dat laat zien dat het gebruik van tabletten van 1000 mg calcium zorgt voor een hoger risico op hart- en vaatziekten. Dat is belangrijke nieuwe informatie, die serieus genomen moet worden. Het laat zien dat meer van het goede niet altijd beter is en dat de uitspraak ”baat het niet, schaadt het niet” voor voedingssupplementen niet zomaar opgaat. Het laat ook zien dat het verstandig is om supplementen alleen te gebruiken als dit echt nodig is.

Wanneer echter de kop ”calciumpil verhardt bloedvaten” mensen met botontkalking of een hoog risico hiervoor ertoe brengt hun (vaak laag gedoseerde en met vitamine D gecombineerde) calciumtabletten te laten staan uit angst voor een vermeend verhoogd risico op hart- en vaatziekten, dan komt dit de gezondheid niet ten goede.

De auteur is internist-endocrinoloog.