„Dat werkt verlammend voor de sector”, zei NVM-voorman Ger Hukker in een toelichting op de derdekwartaalcijfers van de branchevereniging. „Het is goed dat banken serieus kijken naar de kredietwaardigheid van klanten, maar ze hebben ook een verantwoordelijkheid om de dynamiek in de markt te houden. Banken zijn natuurlijk bang voor overkreditering, maar ook voor het doorgeslagen toezicht van de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Ze zijn bang voor boetes en bang voor restschulden.”

Daarbij wees Hukker naar een stevige boete die Rabobank onlangs kreeg opgelegd van de toezichthouder. De grootste hypotheekverstrekker van het land had volgens de AFM onder meer hypotheken verstrekt terwijl de bank onvoldoende had beoordeeld of de starters in kwestie wel in staat waren de maandelijkse kosten te betalen. De boetes werden uitgedeeld naar aanleiding van een breed onderzoek onder banken naar advisering en kredietverstrekking. De AFM sluit sancties aan andere banken niet uit.

„Wij kunnen ons herkennen in de uitlatingen van de makelaarsorganisatie”, zo laat de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) weten in een reactie. „Hypotheekverstrekking in Nederland is verregaand gereguleerd, gebonden aan strikt toezicht en aan normen van de Nationale Hypotheek Garantie en Nibud.”

De AFM wees donderdag in een reactie op de uitlatingen van de NVM-topman op het belang van zorgvuldig advies aan de consument. „Wij kunnen als AFM alleen maar blij zijn dat dit zorgvuldig gebeurt, dat is ook goed voor de consument. Er zijn gewoon regels afgesproken dat er bepaalde grenzen zijn, die bestaan al een jaar of vier. Het zou best kunnen dat banken nu zorgvuldiger zijn. Of dat effect heeft op de doorlooptijd van hypotheekaanvragen is bij ons niet bekend”, aldus een woordvoerder.

Ondanks de constatering van strengere banken, staan volgens NVM-voorzitter Hukker overigens alle seinen op groen voor starters en doorstromers. „De realiteit is wel dat de marktomstandigheden uitstekend zijn om nu een woning te kopen gezien de scherpe prijzen, het grote aanbod en de lage rente.”

Het herstel van de Nederlandse woningmarkt in de eerste maanden van dit jaar is de afgelopen maanden ingezakt, zo bleek uit donderdag gepubliceerde cijfers van de NVM. In het derde kwartaal werden 13 procent minder huizen verkocht, terwijl de prijs van een gemiddelde woning terugzakte tot het niveau van 2009. „De verkopen na de relatief stille zomermaanden trekken weer wat aan. Maar of dat duurzaam is weet ik niet”, aldus Hukker.