De Wever had de Franstalige partijen waarmee hij de afgelopen maanden onderhandelde, zondag een ultimatum gesteld. Maandag wilde hij horen of ze bereid waren aanzienlijke fiscale bevoegdheden van de federale regering over te hevelen naar Vlaanderen en Wallonië. Een duidelijk antwoord bleef uit.

Volgens De Wever heeft het geen zin om op de huidige manier „te blijven aanmodderen”. Hij vindt dat de besprekingen zijn uitgelopen op een spelletje zwartepieten, waarbij eerder sprake is van achteruitgang dan van vorderingen. Omdat hij verwacht dat de formatie nog lang gaat duren, zou het demissionaire kabinet-Leterme een doorstart moeten maken in afgeslankte vorm, aldus de N-VA-leider.

De overige partijen die bij de formatie betrokken zijn (Franstalige en Vlaamse socialisten, christendemocraten en groenen), reageerden maandag geërgerd of terughoudend op de uitnodiging om met een schone lei te beginnen. De Vlaamse socialisten en groenen beschuldigden de N-VA van politieke spelletjes. De Vlaamse christendemocraten hielden zich op de vlakte. De drie Franstalige partijen noemden in een gezamenlijke verklaring de opstelling van De Wever „onverantwoord en schadelijk”, al blijven ze wel openstaan voor verdere gesprekken.

De formatie in België draait om een staatshervorming die de Vlaamse en Waalse regioregeringen meer autonomie moet geven. Dat is vooral een Vlaamse wens, waarbij de N-VA zich het meest veeleisend opstelt. De Franstaligen hangen aan de rem omdat zij bang zijn voor een verdere verarming van Wallonië en Brussel als het rijkere Vlaanderen zijn eigen boontjes gaat doppen.

De onderhandelingen werden aanvankelijk gevoerd onder leiding van ‘preformateur’ Elio Di Rupo, de leider van de PS, de Franstalige socialisten. Die partij eindigde bij de verkiezingen van 13 juni als grootste in Wallonië. Een maand geleden gaf beoogd premier Di Rupo zijn opdracht terug omdat hij er niet in slaagde zijn gesprekspartners op één lijn te krijgen.

Koning Albert II benoemde daarop twee bemiddelaars. Een door hen ingestelde werkgroep moet uitzoeken hoe Vlaanderen en Wallonië meer financiële zelfstandigheid kunnen krijgen. Maar veel resultaat wist deze werkgroep de afgelopen weken niet te boeken.

Behalve over een staatshervorming moeten in de kabinetsformatie afspraken worden gemaakt over de splitsing van het tweetalige kiesdistrict Brussel-Halle-Vilvoorde en over extra geld voor het bestuur van Brussel. Daarnaast zijn er ook nog voor 25 miljard euro bezuinigingen nodig.

Volgens Belgische media is de N-VA erop uit de liberalen aan beide zijden van de taalgrens aan de onderhandelingstafel te krijgen. Voor een akkoord over een staatshervorming blijft de PS echter onmisbaar.