Toren van Babel met Zwitserse vlag
Een voorstelling van de hel die niet onderdoet voor een soortgelijk schilderij van de middeleeuwse schilder Jeroen Bosch. Een surrealistische tekening van Adam en Eva in het paradijs. Een schilderij met de barmhartige Samaritaan, die zich vol ontferming over het slachtoffer buigt. Het zijn producties van amateurkunstenaars van zorginstelling Amerpoort. „Ik word vrolijk van schilderen.”
Opgetogen zijn ze dat morgen hún expositie in Amsterdam wordt geopend. Met een touringcar vertrekken 42 cliënten van gehandicaptenzorginstelling Amerpoort vanuit Amersfoort naar Amsterdam. Daar gaat de tentoonstelling ”Wonder boven Wonder” in het Bijbels Museum van start. Die toont schilderijen en vloerkleden met werk van de kunstenaars. Ze hebben dat gemaakt in het atelier van Jans Pakhuys, een dagactiviteitencentrum van Amerpoort in de keistad, waar morgen ook een kleine expositie start.
In de Amsterdamse tentoonstelling hangt ook werk van onder anderen Linda Meyer, Caroline Sterkman, Marian Kamp en Marjolein Heinen. Van Linda hangen er wel vier schilderijen. Ze somt op: „Het laatste avondmaal, de hel, een icoon en Daniël in de leeuwenkuil.”
Waarom ze deze thema’s koos? „Er kwam iemand voorlezen uit de Bijbel.” Daarna koos ze de onderwerpen. Vond ze het niet eng om iets over de hel te schilderen? Ze schudt haar hoofd. „Het heeft met de Bijbel te maken.”
Alle getoonde kunstwerken zijn te koop. Hoopt Linda dat haar schilderijen worden verkocht? „Dat zou wel leuk zijn. Maar ik vind het al een hele eer dat mensen komen kijken naar werk dat ik heb gemaakt.”
Welk schilderij hangt van Caroline Sterkman op de tentoonstelling? „Jezus loopt over het water”, zegt ze trots. Waarom heeft ze dit verhaal gekozen? „Ik vind dit een spannend verhaal.”
Coördinator Ida Vaessen vertelt Caroline dat haar schilderij wordt afgebeeld in een speciaal daarvoor gemaakte loper die in de grote gang van het museum ligt. „Echt?” Caroline glundert.
Van Marian Kamp hangt het schilderij over de torenbouw van Babel in het Bijbels Museum. „Dit is goed gelukt”, zegt ze glunderend. „Ik ben er met plezier mee bezig geweest. Ben ook blij dat ik het heb gedaan. Ik ben trots op mezelf.” Ze verheugt zich op het bezoek aan de expositie. „Dan ga ik zelf mijn schilderij opzoeken.”
Ook Marjolein Heinen geniet sterk van het schilderen. „Daar kan ik een stukje van mezelf in kwijt. Het is iets waar ik vrolijk van word.” Haar schilderij in Amsterdam gaat over de reus Goliath. Ze doet de bewegingen van de gigant na. „Kom maar op.” Een spannend verhaal, bevestigt ze.
Caroline –„ik ben rooms-katholiek”– is als enige van de vier ter voorbereiding naar het Catharijneconvent in Utrecht geweest, een museum met religieuze kunst. Het bezoek aan dit voormalige klooster, maar ook aan kerken, gaf haar veel ideeën. „Als ik Jezus aan het kruis zie, of een engel op een orgel, krijg ik veel inspiratie. Ik word vaak geïnspireerd door engelen; heb vroeger ook voor engel gespeeld in een kerstspel.”
Glas-in-loodramen in kerken brengen Marjolein op ideeën. Even verlegt het gesprek zich naar de manier waarop mensen zich in de kerk moeten gedragen. Linda: „In de kerk moet je fluisteren.” Marjolein: „Ja, want eigenlijk is de kerk het huis van God.”
Voor Marian was het de eerste keer dat zij met de Bijbelverhalen in aanraking kwam. Zij werd niet religieus opgevoed. Marjolein kent de verhalen des te beter. „Ik ben gereformeerd.” Mozes in het biezen mandje vindt ze een bijzonder Bijbelverhaal. „Dat het mandje met pek wordt besmeerd en in het riet wordt gezet. Dan komt de prinses en haalt zij het mandje eruit.” Ook de geschiedenissen over de wonderbare visvangst en Jakob die zijn armen met de haren van een geitenbokje bedekt, boeien haar.
Wat maakten de kunstenaressen na hun schilderijen voor de expositie? „Een kastje”, vertelt Linda. „Daarin is te zien wie de makers zijn. Er staan een foto en een biografie van hen in. Daarnaast laten ze iets van zichzelf zien”, aldus Ida Vaessen. „Ik heb mijn kastje beschilderd met warme kleuren”, zegt Marjolein. „Poederkleuren, onder andere gifgroen. Daar houd ik van.”
Inmiddels is ze bezig met een grote schets van vrijwilliger Marco. Linda tekent portretjes uit een boek na en Marian moet met een medewerkster nog overleggen over wat ze gaat doen.
Caroline is bezig met het beschilderen van altaardoeken en vier stola’s. Ze maakt die op verzoek van de Geloofsgemeenschap De Open Poort van Amerpoort. Trots poseert ze ermee. „Het zijn niet de normale doeken en stola’s met de standaardsymbolen, maar met afbeeldingen van de manier waarop Caroline deze feesten beleeft”, aldus begeleidster Petra Overbeek.
De aanleiding van de expositie is volgens Vaessen tweeledig. Atelier Jan Pakhuys was op zoek naar een nieuw thema voor de kunstenaars. Die zoektocht viel samen met contacten met het Bijbels Museum, die het atelier uitnodigde voor een expositie. ”Wonder boven wonder” is geen bewuste keuze voor religie, want Amerpoort is een algemene instelling, benadrukt Vaessen.
De tentoonstelling toont de zeer diverse niveaus van de 42 kunstenaars, aldus Vaessen. „Het was voor ons als begeleiders spannend wat hoe zij de thema’s zouden gaan vertolken. Uiteindelijk heeft iedereen zijn eigen vertaalslag gemaakt en zijn eigen, unieke handtekening aan zijn kunstwerken gegeven. Zo tekent Steef Duyst altijd vlaggen. Hij heeft dus de Toren van Babel geschilderd met een vlag.” En dat was in dit geval de Zwitserse.
Door de ruimte voor eigen inkleuring door de kunstenaars is een enkel schilderwerk ver verwijderd van de eerbied die de geschiedenissen uit Gods openbaarde Woord verdienen. Zo schildert Stijn Zedenberg het laatste avondmaal met blote vrouwen. „Dat is zijn belevingswereld”, zegt Vaessen. „Dit schilderij is glansrijk door de selectiecommissie gekomen.”
Bijzondere expositie over Bijbelse thema’s
Een bijzondere expositie van bijzondere kunstenaars, dat is de tentoonstelling ”Wonder boven Wonder. Outsiderkunst en Bijbelverhalen” die morgen in het Bijbels Museum in Amsterdam wordt geopend.
De 180 schilderijen zijn gemaakt door 42 kunstenaars met een verstandelijke beperking. In het atelier annex dagactiviteitencentrum Jans Pakhuys in Amersfoort van zorginstelling Amerpoort werkten zij, onder leiding van professionele kunstenaars, aan hun producties.
Een commissie, met onder anderen een kunstenaar, bepaalde welke van de 180 kunstwerken in het Bijbels Museum mochten worden gepresenteerd. De schilderijen worden opgehangen, maar zijn ook verwerkt in vijf vloerkleden en glas-in-loodfolie.
Tijdens de expositie is er een voorleesroute voor kinderen tussen de 4 en de 12 jaar. Volwassenen kunnen zo het bijpassende verhaal aan hun (klein)kinderen voorlezen.
In Jans Pakhuys, tevens winkel en galerie, is er een kleinschaliger tentoonstelling met werken van de kunstenaars over Bijbelse thema’s. Beide exposities duren tot 30 januari 2011.