Miljoenen Nederlanders voelen zich eenzaam. Eenzaamheid kan leiden tot depressie, ziekte of zelfs vroegtijdig overlijden. Door vergrijzing, ontkerkelijking en een toename van eenpersoonshuishoudens kan het aantal eenzamen nog toenemen.

Op dit moment is het de eerste Week tegen Eenzaamheid, georganiseerd door Coalitie Erbij. In het kader hiervan zijn er meer dan honderd activiteiten en vrijwilligersbijeenkomsten in het hele land.

De week startte met een congres, met onder anderen sprekers van KPMG, IBM en de datingwebsite Relatieplanet, over de vraag of communicatietechnologie een vloek is of een zegen bij het voorkomen en verminderen van eenzaamheid. Er kwamen voorbeelden uit de zorg naar voren waarbij eenzaamheid daadwerkelijk wordt tegengegaan. Zoals het ”zorgkonijn” voor kinderen in het ziekenhuis, waarmee ze via internet contact houden met familie, zodat ze zich minder eenzaam voelen.

Een ander voorbeeld is het Mooiste Contactfonds van KPN, dat kinderen in het ziekenhuis een beeldverbinding met hun schoolklas geeft, zodat ze weer veel meer contact hebben met leeftijdsgenootjes.

Digitale toepassingen in de zorg kunnen echter ook vereenzaming in de hand werken en steeds meer de plaats innemen van de meer betekenisvolle persoonlijke contacten. Terecht stelde emeritus hoogleraar Jenny Gierveld het volgende aan de orde: „Kan er in de toekomst ook voor gezorgd worden dat patiënten virtueel de zo broodnodige en gewaardeerde hand op hun schouder voelen en daardoor minder eenzaam worden?” Het antwoord is: nee, mensen en menselijke contacten blijven nodig.

Dat werd ook bevestigd tijdens de presentatie van een onderzoek van TNS NIPO naar de vraag: ”Kan eenzaamheid worden teruggedrongen met behulp van communicatietechnologie?” Het antwoord is ja én nee. Het valt op dat mensen die niet eenzaam zijn denken dat eenzame mensen veel zullen hebben aan bijvoorbeeld Hyves, Twitter en Skype. Eenzamen zelf geven aan dat dit nauwelijks het geval is. Sterker nog, zo bleek tijdens de discussies: sterk eenzame mensen zijn sterke gebruikers van sociale media, maar ze blijven sterk eenzaam.

Coalitie Erbij wil eenzaamheid bespreekbaar maken, want het is een taboe. Eenzaamheid tegengaan begint met aandacht voor de ander en met contact maken. De kerken spelen daarbij een belangrijke rol. Op de onderzoeksvraag: „Bij wie en waar verwacht u informatie en steun te vinden bij eenzaamheid?” antwoordden de respondenten het vaakst: „internet”, direct gevolgd door: „de kerk.” Pas daarna kwamen de antwoorden „de huisarts” en „de GGD.” Dat is een duidelijk appel richting en een verwachting van de kerken. Want het is een zegen als mensen naar elkaar omkijken en écht contact met elkaar houden.

De auteur is namens de Raad van Kerken in Nederland vertegenwoordigd in Coalitie Erbij, een stichting om eenzaamheid in Nederland te voorkomen en te beperken.