Commentaar: Illusie
De Verenigde Staten zijn diep teleurgesteld. Israëlische kolonisten zijn verheugd. De Palestijnen zijn boos. Afgelopen zondag liep de tijdelijke bouwstop voor Joodse nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever af. En dus reden direct na het eindigen van het moratorium de bulldozers uit om de constructiewerkzaamheden te hervatten. Een nieuw obstakel in de toch al uiterst fragiele vredesbesprekingen, zo klinkt het van alle kanten.
Hoewel, bouwstop? Volgens het Israëlische Centraal Bureau voor de Statistiek stond het aantal woningen dat bij het begin van de bouwstop, vorig jaar november, in aanbouw was, op 2955. Dit voorjaar was dat aantal tot 2517 teruggelopen. Van een totale bevriezing was dus bepaald geen sprake – hooguit van een beperkte tijdelijke afname in de bouwactiviteiten. Met het eindigen van het moratorium hoeft er weinig twijfel over te bestaan dat de gevolgen van die pauze weer snel ongedaan zullen worden gemaakt.
Intussen lijken alle partijen momenteel wél te denken dat de sleutel tot de oplossing van dit slepende conflict ligt in het stoppen van de uitbreiding van Joodse nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever. Voor de Palestijnen vormde het de voorwaarde om überhaupt weer met Israël om de tafel te gaan. Voor de Amerikanen was het eveneens een harde eis, alvorens Washington directe vredesbesprekingen wilde faciliteren.
En dus zijn met de illusie van een bouwstop de afgelopen tijd directe besprekingen tussen Israël en de Palestijnen gevoerd. Met persoonlijke bemoeienis van president Obama en minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton. Een akkoord moet binnen een jaar mogelijk zijn, is nog steeds de optimistische gedachte van Obama.
Maar wat is het verschil met het overleg in Camp David in 2000, toen de toenmalige Israëlische premier Ehud Barak tot vergaande concessies bereid was, maar Yasser Arafat hardnekkig weigerde op zijn aanbod in te gaan? Toen was er geen bouwstop van kracht, maar liet Barak in dat jaar maar liefst 4700 nieuwe huizen voor kolonisten bouwen. Zou een permanente bouwstop in de nederzettingen nu werkelijk hét verschil maken? De afgelopen tien maanden waarin het moratorium officieel van kracht was, is er in elk geval geen noemenswaardige vooruitgang geboekt.
Verschil? Radicale Palestijnen weten wel beter. Zij voerden het aantal aanslagen tegen Israëlische burgers op de Westoever de afgelopen weken alleen maar op, in een kennelijke poging het vredesoverleg te saboteren. En Hamasleider Khaled Mashal, die in ballingschap in Damascus verblijft, verklaarde gisteren nog dat zijn beweging door zal gaan met het vermoorden van Israëlische kolonisten.
In die sfeer reizen Israëlische en Palestijnse onderhandelaars momenteel de wereld over. Van Washington naar Sharm al-Sheikh, van Ramallah naar Caïro – en weer terug. En op elke persconferentie domineert slechts één thema: uitbreiding van de nederzettingen.
Het wordt hoog tijd dat Israël en de Palestijnen het eens gaan hebben over de onderwerpen die er écht toe doen. Om te beginnen over de vraag of ze beide recht van bestaan hebben.
