Yancey geeft geen pasklare antwoorden
Er zijn boeken die je koopt vanwege de schrijver. Omdat je weet: die heeft wat te zeggen, is kundig, origineel. Bij sommige schrijvers is het bovendien een genoegen om te lezen hóé ze het zeggen. De briljante Nijmeegse hoogleraar Frits van der Meer was voor mij zo’n schrijver. Zelfs als hij een boek over scheikunde had geschreven, had ik het zeker gekocht.
Deze subjectiviteit kan nog extremere vormen aannemen als je je bij je keuze blindelings laat leiden door een vertaler. Een van die vertalers is voor mij Arend Smilde, vooral bekend als erudiet en subtiel vertaler van Lewis. Als hij iets vertaalt, is het altijd de moeite waard om er kennis van te nemen, om de eenvoudige reden dat hij het anders niet had vertaald. En nu heeft Smilde, samen met Beijer, een boek van Yancey vertaald: ”Vragen”. Philip Yancey is een bekend publicist, schrijver van meer dan twintig boeken, populair bij de evangelicals in Amerika, redacteur bij het christelijke magazine Christianity Today en wereldwijd een veelgevraagd spreker. Sommige van zijn boeken zijn in 25 talen vertaald. Dat zegt niet alles, maar wel iets.
Het boek ”Vragen” bestaat uit columns, ondergebracht in zes hoofdstukken: het menselijk dier, in de wereld, onder gelovigen, noodzakelijke stemmen, leven met God en een nieuwe wereld. Elk hoofdstuk begint met een reeks vragen die de schrijver tot analyse en reflectie hebben gebracht. Enkele voorbeelden: Waarom is vrijwel alle religieuze kunst realistisch, terwijl een aanzienlijk deel van Gods schepping uitmunt door het abstract ontwerp? Hoe kwam het dat Salomo, de wijsheidsschrijver, de laatste jaren van zijn leven gebruikte om dwars tegen al die wijsheden in te gaan? Waarom zijn mensen wel geïnteresseerd in bijnadoodervaringen, maar hebben ze geen belangstelling voor de hemel? Wat is een christelijk product?
Zelf zegt hij dat hij dat er veel vragen gesteld worden en weinig antwoorden gegeven worden. Daarmee is het boek getypeerd: het wil eerder tot zelfstandig nadenken stimuleren dan een gemakzuchtig iemand panklare antwoorden in de schoot werpen. Aan de orde komt een bont scala van onderwerpen die te maken hebben met het menselijk gedrag, geschiedenis, kunst, het probleem van goed en kwaad, wereldactualiteiten en schrijvers.
Yancey beziet het alles vanuit een christelijk perspectief, dat echter meestal meer impliciet dan expliciet aanwezig is. Daardoor blijft het boek lenig en fris. Hij vraagt aandacht voor aspecten waar gemiddeld weinig aandacht voor is. Dat geeft het boek iets verrassends, zonder dat het zeurderig of gewild origineel wordt. Steeds weet Yancey fijn te doseren. Onverhoeds kan hij ook heel confronterend zijn. Kortom: een boek dat gedachten geeft als je het hebt weggelegd. In Engeland zouden ze zeggen: „It’s a real tonic.”
Vragen, Philip Yancey, vert. Aafje Beijer en Arend Smilde; uitg. Van Wijnen, Franeker, 2010; ISBN 97 8905 1943 566; 190 blz.; € 17,95.
