De Verenigde Staten en Iran onderhouden geen diplomatieke betrekkingen. De Amerikaanse belangen worden in Teheran waargenomen door Zwitserland en de Iraakse belangen in de VS door Pakistan. Waarschijnlijk heeft Washington een van deze kanalen gebruikt om de boodschap aan Teheran over te brengen. „Wij hebben duidelijk gemaakt dat wij tegen elke vorm van inmenging zijn ten aanzien van democratische toekomst van Irak”, aldus Fleischer.

Volgens Amerikaanse inlichtingenbronnen heeft Iran agenten naar het zuiden van Irak gestuurd om de sjiitische bevolking daar op te zetten tegen de Amerikanen. Verder zouden leden van de Badr Brigade zich in burger gemengd hebben onder de pelgrims die de afgelopen dagen naar Karbala trokken. De 10.000 man sterke Badr Brigade bestaat uit Iraakse vluchtelingen die door Iran zijn bewapend en militair zijn getraind. Deskundigen wijzen er overigens op dat er al eeuwen nauw contact bestaat tussen de sjiitische bevolking van Iran en sjiitische bevolking in Irak, die zich voornamelijk in het zuiden concentreert.

De sjiiten vormen met hun 60 procent de meerderheid in Irak. Tientallen jaren zijn zij door Saddam Hussein en de soennieten onderdrukt, maar nu zouden zij vastbesloten zijn om voor hun rechten op te komen. Het is echter te simpel om hen als één blok te beschouwen. Er zijn rivaliserende facties, die de Amerikanen tegen ekaar hopen uit te spelen. Feit is echter wel dat de anti-Amerikaanse demonstraties in het sjiitische zuiden, en trouwens ook in de noordelijke stad Mosul en op sommige plaatsen in Bagdad, de Amerikanen hebben verrast.

„Ahmad Chalabi van het Iraaks Nationaal Congres voorspelde dat de sjiiten de Amerikanen zouden verwelkomen en waarschijnlijk de oorlog zouden bekorten door tegen het regime van Saddam Hussein in opstand te komen; dat verhaal blijkt niet te kloppen”, aldus een bron binnen het ministerie van Buitenlandse Zaken, dat de Amerikaanse militaire top al langere tijd gewaarschuwd heeft tegen Chalabi. Ook de CIA hechtte weinig geloof aan deze man, die al meer dan veertig jaar niet in Irak is geweest. Sinds zijn terugkeer in Bagdad lijkt Chalabi ondanks de steun van de Amerikanen nog geen geloofwaardige machtsbasis opgebouwd te hebben.

Intussen hoopt Washington dat de waarschuwing aan Iran werkt. Wanneer de sjiitische meerderheid van Irak zich uiteindelijk tegen de VS keert of kiest voor een fundamentalistische staatsvorm à la Iran, zou Washington openlijk moeten ingrijpen om de seculiere democratie te creëren die de Amerikanen wensen. Dat zou echter tegen de belofte ingaan dan de VS de democratische wens van de Iraakse bevolking zullen respecteren.

Martin Indyk, onder Clinton plaatsvervangend minister van Buitenlandse Zaken, denkt dat dat echter onvermijdelijk is. „Als wij een pro-Amerikaans seculier regime in Irak wensen, zullen wij gewoon imperialistische methoden moeten gebruiken; anders kunnen wij dat wel vergeten”, aldus Indyk woensdag tijdens een lezing voor het Brookings Institution in Washington.